HORATIUS.NET - EPISTULAE I X - VARIALECTIO ET TESTIMONIA

varia lectio et testimonia

opus et commentarii

prosodia et metra

urbis amatorem fuscum salvere iubemus,

ruris amatores. hac in re scilicet una

multum dissimiles, at cetera paene gemelli,
multum dissimiles, at cetera paene gemelli,
multum dissimiles, at cetera paene gemelli,
multum dissimiles, at cetera paene gemelli,

ad
caetera
pene – poenae – poene
gimelli

fraternis animis; quidquid negat alter et alter,

quicquid – quidquit – siquid

annuimus pariter, vetuli notique columbi.

annuimus

tu nidum servas, ego laudo ruris amoeni

rivos, et musco circumlita saxa nemusque.

quid quaeris? vivo et regno – simul ista reliqui

queris

quae vos ad caelum fertis rumore secundo;
quae vos ad caelum fertis rumore secundo;

celum
ecfertis – effertis

utque sacerdotis fugitivus liba recuso –

pane egeo, iam mellitis potiore placentis.

pociore

vivere naturae si convenienter oportet,

sic

ponendaeque domo quaerenda est area primum –
ponendaeque domo quaerenda est area primum –
ponendaeque domo quaerenda est area primum –
ponendaeque domo quaerenda est area primum –

ponendaque
domui
~~domo~~
aera

novistine locum potiorem rure beato?

est ubi plus tepeant hiemes? ubi gratior aura

leniat et rabiem canis, et momenta leonis,

cani fert – canis et

cum semel accepit solem furibundus acutum?

est ubi divellat somnos minus invida cura?
est ubi divellat somnos minus invida cura?

depellat
somnum – somnus

deterius libycis olet aut nitet herba lapillis?
deterius libycis olet aut nitet herba lapillis?

libicis
tapetis

purior in vicis aqua tendit rumpere plumbum

quam quae per pronum trepidat cum murmure rivum?

rium

nempe inter varias nutritur silva columnas,

parias

laudaturque domus longos quae prospicit agros;

conspicit

naturam expelles furca, tamen usque recurret,

expellas – repelles

et mala perrumpet furtim fastidia victrix.
et mala perrumpet furtim fastidia victrix.

prorumpet
fastigia – vestigia

non qui sidonio contendere, callidus, ostro

nescit aquinatem potantia vellera fucum
nescit aquinatem potantia vellera fucum

potentia
sucum

certius accipiet damnum propiusve medullis
certius accipiet damnum propiusve medullis
certius accipiet damnum propiusve medullis

cercius
dampnum
propius – propiusque

quam qui non poterit vero distinguere falsum.
quam qui non poterit vero distinguere falsum.

potuit
distingere

quem res plus nimio delectavere secundae –

iusto

mutatae quatient; siquid mirabere, pones
mutatae quatient; siquid mirabere, pones
mutatae quatient; siquid mirabere, pones

motatae
quacient
mirarabere

invitus. fuge magna; licet sub paupere tecto

reges et regum vita praecurrere amicos.

praecedere – praecellere

cervus equum pugna melior communibus herbis
cervus equum pugna melior communibus herbis
cervus equum pugna melior communibus herbis

cervos
equm
pugnae

pellebat, donec minor in certamine longo

imploravit opes hominis frenumque recepit;
imploravit opes hominis frenumque recepit;

imporavit – inploravit
regnumque

sed postquam, victor violens, discessit ab hoste,
sed postquam, victor violens, discessit ab hoste,
sed postquam, victor violens, discessit ab hoste,

set
posquam
domito victor – victo inludens – victo insultans – victo ridens – victo sonipes – victor victo – violens victo – violens victor – vitulans victo

non equitem dorso, non frenum depulit ore.

sic qui, pauperiem veritus, potiore metallis

libertate caret, dominum vehet improbus atque
libertate caret, dominum vehet improbus atque

vehit
improbus

serviet aeternum, quia parvo nesciet uti.
serviet aeternum, quia parvo nesciet uti.
serviet aeternum, quia parvo nesciet uti.

qua – qui
parvo quia nesciet
nesciat

cui non conveniet sua res, ut calceus olim
cui non conveniet sua res, ut calceus olim

et
calleus

si pede maior erit – subvertet, si minor – uret.

urget

laetus sorte tua vives sapienter, aristi,
laetus sorte tua vives sapienter, aristi,

vivis
eristi

nec me dimittes incastigatum, ubi plura

dimittas – dimittis

cogere quam satis est ac non cessare videbor.

fatis

imperat aut servit collecta pecunia cuique;

ac – haud

tortum digna sequi potius quam ducere funem.

pocius

haec tibi dictabam post fanum putre vacunae,

excepto quod non simul esses – cetera laetus.
excepto quod non simul esses – cetera laetus.
excepto quod non simul esses – cetera laetus.

quodsi
caetera
letus

TESTIMONIA

Ln. 1. glossarium Mai classic. auct. VIII 548

Ln. 10 sq. cf Ioannes Saresberiensis epist. 85: ‘pane eget iam mellitis potiore placentis, utque sacerdotis fugitivus liba recusat’

Ln. 12—44. flor. Nostrad.

Ln. 13. huc respexit Hildebertus de querimonia et conflictu carnis et spiritus v. 35 p. 946: ‘est igitur ponenda domus e. q. s.’

Ln. 17. Acr. ad serm. II 3, 163

Ln. 24. florilegium Paris. 8818-a Hildebertus sermon. 68 p. 570

Ln. 24. Vincentius Bellovacensis specul. histor. VII 68

Ln. 24. cf Ioannes Saresberiensis policr. III 8: ‘naturae ... quam licet expellas — recurret’

Ln. 30. Florilegium Paris. 8818-a

Ln. 30 sq. ‘quem — quacient’ Vincentius Bellovacensis specul. histor. VII 68

Ln. 30—33. Hildebertus moral. philos. p. 988

Ln. 41. florilegium Paris. 8818-a

Ln. 41. Augustinus quaest. in heptateuchum 1, 31 [III p. 556]

Ln. 41. Petrus Cluniacensis adversus Iudaeorum inveteratam duritiem c. 4 [biblioth. Cluniac. p. 1046-a]

Ln. 41. Alcuini epist. ad D. David p. 769 ed. Paris. 1617

Ln. 41. Ioannes Saresberiensis policrat. V 10

Ln. 42 sq. florilegium Paris 8069

Ln. 47. Donatus ad Terent. hecyr. II 1, 27

Ln. 47. Vincentius Bellovacensis specul. histor. VII 68

Ln. 47. Ioannes Saresberiensis policr. III 12

Ln. 47. cf Columbanus ad Sethum v. 51: ‘nec subitis pereat collecta pecunia flammis’

Ln. 47 sq. florileg. Nostradam. (sine interpolatione) Hildebertus moral. philos. p. 991, inserto inter hos versus hexametro Iuvenalis 14, 304: ‘sed certe misera est magni custodia census’

Ln. 48. cf ecbasis captivi v. 484: ‘prompta sequi tortum potius, quam dicere verum’

Ln. 49. cf testim. ad epist. II 2, 214

Ad graece scripta legenda typus graecus extrahe

GAI M. SEVER • MMDCCLX • MMDCCLXVII

1	urbis amatorem fuscum salvere iubemus,	salvare – salvire
2	ruris amatores. hac in re scilicet una
3	multum dissimiles, at cetera paene gemelli, multum dissimiles, at cetera paene gemelli, multum dissimiles, at cetera paene gemelli, multum dissimiles, at cetera paene gemelli,	ad caetera pene – poenae – poene gimelli
4	fraternis animis; quidquid negat alter et alter,	quicquid – quidquit – siquid
5	annuimus pariter, vetuli notique columbi.	annuimus
6	tu nidum servas, ego laudo ruris amoeni
7	rivos, et musco circumlita saxa nemusque.
8	quid quaeris? vivo et regno – simul ista reliqui	queris
9	quae vos ad caelum fertis rumore secundo; quae vos ad caelum fertis rumore secundo;	celum ecfertis – effertis
10	utque sacerdotis fugitivus liba recuso –
11	pane egeo, iam mellitis potiore placentis.	pociore
12	vivere naturae si convenienter oportet,	sic
13	ponendaeque domo quaerenda est area primum – ponendaeque domo quaerenda est area primum – ponendaeque domo quaerenda est area primum – ponendaeque domo quaerenda est area primum –	ponendaque domui ~~domo~~ aera
14	novistine locum potiorem rure beato?
15	est ubi plus tepeant hiemes? ubi gratior aura
16	leniat et rabiem canis, et momenta leonis,	cani fert – canis et
17	cum semel accepit solem furibundus acutum?
18	est ubi divellat somnos minus invida cura? est ubi divellat somnos minus invida cura?	depellat somnum – somnus
19	deterius libycis olet aut nitet herba lapillis? deterius libycis olet aut nitet herba lapillis?	libicis tapetis
20	purior in vicis aqua tendit rumpere plumbum
21	quam quae per pronum trepidat cum murmure rivum?	rium
22	nempe inter varias nutritur silva columnas,	parias
23	laudaturque domus longos quae prospicit agros;	conspicit
24	naturam expelles furca, tamen usque recurret,	expellas – repelles
25	et mala perrumpet furtim fastidia victrix. et mala perrumpet furtim fastidia victrix.	prorumpet fastigia – vestigia
26	non qui sidonio contendere, callidus, ostro
27	nescit aquinatem potantia vellera fucum nescit aquinatem potantia vellera fucum	potentia sucum
28	certius accipiet damnum propiusve medullis certius accipiet damnum propiusve medullis certius accipiet damnum propiusve medullis	cercius dampnum propius – propiusque
29	quam qui non poterit vero distinguere falsum. quam qui non poterit vero distinguere falsum.	potuit distingere
30	quem res plus nimio delectavere secundae –	iusto
31	mutatae quatient; siquid mirabere, pones mutatae quatient; siquid mirabere, pones mutatae quatient; siquid mirabere, pones	motatae quacient mirarabere
32	invitus. fuge magna; licet sub paupere tecto
33	reges et regum vita praecurrere amicos.	praecedere – praecellere
34	cervus equum pugna melior communibus herbis cervus equum pugna melior communibus herbis cervus equum pugna melior communibus herbis	cervos equm pugnae
35	pellebat, donec minor in certamine longo
36	imploravit opes hominis frenumque recepit; imploravit opes hominis frenumque recepit;	imporavit – inploravit regnumque
37	sed postquam, victor violens, discessit ab hoste, sed postquam, victor violens, discessit ab hoste, sed postquam, victor violens, discessit ab hoste,	set posquam domito victor – victo inludens – victo insultans – victo ridens – victo sonipes – victor victo – violens victo – violens victor – vitulans victo
38	non equitem dorso, non frenum depulit ore.
39	sic qui, pauperiem veritus, potiore metallis
40	libertate caret, dominum vehet improbus atque libertate caret, dominum vehet improbus atque	vehit improbus
41	serviet aeternum, quia parvo nesciet uti. serviet aeternum, quia parvo nesciet uti. serviet aeternum, quia parvo nesciet uti.	qua – qui parvo quia nesciet nesciat
42	cui non conveniet sua res, ut calceus olim cui non conveniet sua res, ut calceus olim	et calleus
43	si pede maior erit – subvertet, si minor – uret.	urget
44	laetus sorte tua vives sapienter, aristi, laetus sorte tua vives sapienter, aristi,	vivis eristi
45	nec me dimittes incastigatum, ubi plura	dimittas – dimittis
46	cogere quam satis est ac non cessare videbor.	fatis
47	imperat aut servit collecta pecunia cuique;	ac – haud
48	tortum digna sequi potius quam ducere funem.	pocius
49	haec tibi dictabam post fanum putre vacunae,
50	excepto quod non simul esses – cetera laetus. excepto quod non simul esses – cetera laetus. excepto quod non simul esses – cetera laetus.	quodsi caetera letus