Q. HORATIUS FLACCUS • OPERA ET COMMENTARII

CARM. I • CARM. II • CARM. III • CARM. IV • CARM. SAEC. • EP. • SERM. I • SERM. II • EPIST. I • EPIST. II • A. P.

varia lectio et testimonia

opus et commentarii • varialectio et testimonia • prosodia et metra

1	“at, o deorum quidquid in caelo regit “at, o deorum quidquid in caelo regit “at, o deorum quidquid in caelo regit	quicquid – quisquis celo regis
2	terras et humanum genus,	terra
3	quid iste fert tumultus, et quid omnium	aut
4	voltus in unum me truces?	vultus
5	per liberos te, si vocata partubus	ter
6	lucina veris adfuit,	affuit
7	per hoc inane purpurae decus precor,	purpure
8	per inprobaturum haec iovem –	improbaturum
9	quid ut noverca me intueris aut uti	aut ut – quam uti
10	petita ferro belua?”
11	ut haec trementi questus ore constitit ut haec trementi questus ore constitit	haec & tremente
12	insignibus raptis puer,
13	inpube corpus, quale posset inpia inpube corpus, quale posset inpia inpube corpus, quale posset inpia	impube solet impia
14	mollire thracum pectora,	traecum – trhacum
15	canidia brevibus inplicata viperis	illigata – implicata – inligata
16	crinis et incomptum caput,	capud
17	iubet sepulcris caprificos erutas,
18	iubet cupressos funebris, iubet cupressos funebris,	cupressus funebres
19	et uncta turpis ova ranae sanguine, et uncta turpis ova ranae sanguine, et uncta turpis ova ranae sanguine,	cuncta o varane rana – rane
20	plumamque nocturnae strigis, plumamque nocturnae strigis,	strigis nocturnae nocturne
21	herbasque, quas iolcos atque hiberia herbasque, quas iolcos atque hiberia	cholchos – colchos – colcos – hiolchos – hiolcos – iolchos aut – et
22	mittit venenorum ferax,
23	et ossa ab ore rapta ieiunae canis –	ieiune – leonine
24	flammis aduri colchicis.	cholchicis
25	at expedita sagana, per totam domum	atq. – aut
26	spargens avernalis aquas,	avernales
27	horret capillis ut marinus asperis
28	echinus aut currens aper.	laurens
29	abacta nulla veia conscientia	vela
30	ligonibus duris humum
31	exhauriebat, ingemens laboribus,
32	quo posset infossus puer
33	longo die bis terque mutatae dapis longo die bis terque mutatae dapis longo die bis terque mutatae dapis	terve mutate dapes
34	inemori spectaculo, inemori spectaculo, inemori spectaculo,	inemoris pectaculo inmemori – memori expectaculo
35	cum promineret ore, quantum exstant aqua	extat
36	suspensa mento corpora –
37	exsecta uti medulla et aridum iecur exsecta uti medulla et aridum iecur	execta – exerta – exesa – exesta – exsucca – exsucta – exucta – exuta exectati
38	amoris esset poculum,
39	interminato cum semel fixae cibo	cybo – fixe
40	intabuissent pupulae.	populae
41	non defuisse masculae libidinis non defuisse masculae libidinis	nec mascule
42	ariminensem foliam –	arimenensem – arimensem
43	et otiosa credidit neapolis,
44	et omne vicinum oppidum –
45	quae sidera excantata voce thessala quae sidera excantata voce thessala quae sidera excantata voce thessala	que sydera thesala
46	lunamque caelo deripit. lunamque caelo deripit.	decelo – celo diripit
47	hic inresectum saeva dente livido hic inresectum saeva dente livido hic inresectum saeva dente livido	inresecto seva libido
48	canidia rodens pollicem
49	quid dixit aut quid tacuit? “o rebus meis	quod tacuit
50	non infideles arbitrae,	infidelis
51	nox et diana, quae silentium regis,
52	arcana cum fiunt sacra,	archana
53	nunc, nunc adeste, nunc in hostilis domos nunc, nunc adeste, nunc in hostilis domos	hostiles domus
54	iram atque numen vertite!	arcum
55	formidulosis dum latent silvis ferae formidulosis dum latent silvis ferae	formidolosae – formidolose – formidolosis cum
56	dulci sopore languidae,	dulcis opere
57	senem, quod omnes rideant, adulterum	quo
58	latrent suburanae canes –	suburbanae – suburbane
59	nardo perunctum, quale non perfectius
60	meae laborarint manus.	laborarunt – laboraverunt
61	quid accidit? cur dira barbarae minus quid accidit? cur dira barbarae minus	~~dira~~ barbare
62	venena medeae valent,
63	quibus superbam fugit ulta paelicem, quibus superbam fugit ulta paelicem,	superba pelicem
64	magni creontis filiam,	filia
65	cum palla, tabo munus inbutum, novam cum palla, tabo munus inbutum, novam cum palla, tabo munus inbutum, novam cum palla, tabo munus inbutum, novam	pallatabo pal – pallo imbutum – infectum nova
66	incendio nuptam abstulit?
67	atqui nec herba, nec latens in asperis
68	radix fefellit me locis:
69	indormit unctis omnium cubilibus
70	oblivione paelicum. oblivione paelicum.	pelicum oblivione paelicum ¦¦ a a solutus – oblivione paelicum aha ¦¦ solutus
71	ah! ah! solutus ambulat veneficae	a a – ah ah – aha
72	scientioris carmine!
73	non usitatis, vare, potionibus
74	o multa fleturum caput!	capud
75	ad me recurres, nec vocata mens tua	menstrua
76	marsis redibit vocibus:	ridibit
77	maius parabo, maius infundam tibi
78	fastidienti poculum,
79	priusque caelum sidet inferius mari priusque caelum sidet inferius mari	celum mare
80	tellure porrecta super,
81	quam non amore sic meo flagres uti quam non amore sic meo flagres uti	flagres meo uti mei
82	bitumen atris ignibus.”
83	sub haec puer iam non, ut ante, mollibus sub haec puer iam non, ut ante, mollibus	~~iam~~ ut
84	lenire verbis inpias,
85	sed dubius unde rumperet silentium,
86	misit thyesteas preces: misit thyesteas preces:	thiesteas praeces
87	“venena magnum fas nefasque non valent	maga non – magica
88	convertere humanam vicem. convertere humanam vicem.	non vertere humana invicem – immani vice
89	diris agam vos – dira detestatio	detestacio
90	nulla expiatur victima.
91	quin, ubi perire iussus exspiravero, quin, ubi perire iussus exspiravero,	visus expiravero
92	nocturnus occurram furor,
93	petamque voltus umbra curvis unguibus,	vultus
94	quae vis deorum est manium,	que vis deorum manium est
95	et inquietis adsidens praecordiis et inquietis adsidens praecordiis et inquietis adsidens praecordiis	quietis assidens – assident precordiis
96	pavore somnos auferam.	sonnos
97	vos turba vicatim hinc et hinc saxis petens
98	contundet obscaenas anus, contundet obscaenas anus,	contundat obcenas
99	post insepulta membra different lupi	deferent – differrent – menbra
100	et esquilinae alites,	aesquilinae – exquilinae
101	neque hoc parentes, heu mihi superstites,
102	effugerit spectaculum...”	effugerint

TESTIMONIA

Ln. 1 sq. Serv. ad Aen. VII 363, VIIII 582

Ln. 1. Donatus ad Terent. Andr. IIII 1, 43

Ln. 1 praem. ‘quinta ode’ Diomed. 528

Ln. 11—13. ‘Hor. in Epodo: ut — constitit puer — corpus’ Prisc. VI 65

Ln. 15. ‘et alibi dictum est, Gratidiam nomine fuisse Neapolitanam unguentariam, quam Canidiam his appellat et ut veneficam carpit maxime ira epodo carmine’ Porph. ad Serm. I 8, 25

Ln. 21 sq. Serv. ad Aen. VIIII 582

Ln. 33 sq. ‘idem (= Hor.) in epodo: mutatae — spectaculo’ Prisc. VII 41

Ln. 57, 59 sq. Prisciani codd. ODS codex Parisinis 9345 saec. XI XVII 32; reliqui et optimi codd. Horatianos versus ommitunt: eosque inepto loco insertos esse apparet

Ln. 57. cf ‘senes quod omnes rideant cunetos canos’ Plot. IV, 21

Ln. 69. cf ‘indormis cunctis omnium cubilibus malignis’ Plot. 4, 24

Ln. 89 sq. ‘dira — victima’ Serv. ad Aen. VII 597

Ln. 92. cf ‘sunt il***vera, quae extremo miseri spiritu dicebantur: dabis mihi, scelera*** poenas: persequar quandoque et occurram’ Quintilianus declam. ***

Ln. 99. ‘post — differant lupi’ Plot. 4, 23

Ad graece scripta legenda typus graecus extrahe

GAI M. SEVER • MMDCCLX • MMDCCLXVII