Q. HORATIUS FLACCUS • OPERA ET COMMENTARII

CARM. I • CARM. II • CARM. III • CARM. IV • CARM. SAEC. • EP. • SERM. I • SERM. II • EPIST. I • EPIST. II • A. P.

varia lectio et testimonia

opus et commentarii • varialectio et testimonia • prosodia et metra

1	“beatus ille, qui procul negotiis,	negotio
2	ut prisca gens mortalium,
3	paterna rura bobus exercet suis paterna rura bobus exercet suis	bubus exarat
4	solutus omni faenore,	fenore – foenore
5	neque excitatur classico miles truci,
6	neque horret iratum mare, neque horret iratum mare,	naque orret
7	forumque vitat et superba civium	superbia
8	potentiorum limina.
9	ergo aut adulta vitium propagine ergo aut adulta vitium propagine	ut adultae vitium propagini
10	altas maritat populos,	altos
11	aut in reducta valle mugientium
12	prospectat errantis greges,	errantes
13	inutilisque falce ramos amputans inutilisque falce ramos amputans	inutilesque – inutilisve – invictusque amputantes – amputas
14	feliciores inserit,
15	aut pressa puris mella condit amphoris,
16	aut tondet infirmas ovis.	oves
17	vel cum decorum mitibus pomis caput vel cum decorum mitibus pomis caput vel cum decorum mitibus pomis caput	decoris militibus capud
18	autumnus agris extulit, autumnus agris extulit, autumnus agris extulit,	autunpnus agnis – arvis – uvis extulit agris
19	ut gaudet insitiva decerpens pira, ut gaudet insitiva decerpens pira, ut gaudet insitiva decerpens pira,	aut gaudens decerpit
20	certantem et uvam purpurae,	purpura
21	qua muneretur te, priape, et te, pater qua muneretur te, priape, et te, pater	quis muneret
22	silvane, tutor finium.
23	libet iacere modo sub antiqua ilice,	novus epodos incipit
24	modo in tenaci gramine –
25	labuntur altis interim ripis aquae,	rivis
26	queruntur in silvis aves,	avis
27	fontesque lymphis obstrepunt manantibus, fontesque lymphis obstrepunt manantibus, fontesque lymphis obstrepunt manantibus,	frondesque limphis – lynphis – lyphis mantibus
28	somnos quod invitet levis. somnos quod invitet levis.	sonnos leves
29	at cum tonantis annus hibernus iovis at cum tonantis annus hibernus iovis	aut hiberni
30	imbris nivisque conparat,
31	aut trudit acris hinc et hinc multa cane aut trudit acris hinc et hinc multa cane aut trudit acris hinc et hinc multa cane	hinc acris acres – agris multo
32	apros in obstantis plagas,	obstantes
33	aut amite levi rara tendit retia –	tetendit
34	turdis edacibus dolos,
35	pavidumque leporem et advenam laqueo gruem	pavidumve
36	iucunda captat praemia. iucunda captat praemia.	iocunda premia
37	quis non malarum, quas amor curas habet	malorum
38	haec inter obliviscitur?
39	quodsi pudica mulier in partem iuvet quodsi pudica mulier in partem iuvet	quidsi inparte
40	domum atque dulcis liberos,	dulces
41	sabina qualis, aut perusta solibus
42	pernicis uxor apuli?
43	sacrum vetustis exstruat lignis focum	sacrum et – sacrumque
44	lassi sub adventum viri,
45	claudensque textis cratibus laetum pecus
46	distenta siccet ubera,
47	et horna dulci vina promens dolio	orna
48	dapes inemptas adparet –
49	non me lucrina iuverint conchylia, non me lucrina iuverint conchylia,	nonne conchilia
50	magisve rhombus, aut scari – magisve rhombus, aut scari –	rombus scauri
51	siquos eois intonata fluctibus
52	hiems ad hoc vertat mare! hiems ad hoc vertat mare!	hiemps verrat – vertit
53	non afra avis descendat in ventrem meum,
54	non attagen ionicus,	atagen
55	iucundior quam lecta de pinguissimis iucundior quam lecta de pinguissimis	locundior leta deposcimus
56	oliva ramis arborum,
57	aut herba lapathi prata amantis, et gravi	lapati – paphati
58	malvae salubres corpori,
59	vel agna festis caesa terminalibus,	cesa
60	vel haedus ereptus lupo. vel haedus ereptus lupo.	edus – hedus hereptus
61	has inter epulas ut iuvat pastas ovis has inter epulas ut iuvat pastas ovis has inter epulas ut iuvat pastas ovis	aepulas et oves
62	videre properantis domum, videre properantis domum,	properantes domum properantes
63	videre fessos vomerem inversum boves
64	collo trahentis languido,	trahentes
65	positosque vernas, ditis examen domus,
66	circum renidentis lares.”	renidentes
67	haec ubi locutus faenerator alfius, haec ubi locutus faenerator alfius,	foenerator alpheus – alphius
68	iam iam futurus rusticus,
69	omnem redegit idibus pecuniam,	relegit
70	quaerit kalendis ponere. quaerit kalendis ponere.	querit calendis

TESTIMONIA

Ln. 1—4. Hildebert. moral. philos. p. 984

Ln. 1—3. ‘bobus pro bovibus. Hor. in epodo: beatus — suis’ Prisc. VII 81

Ln. 1 sq. Isidorus orig. I 38, 24

Ln. 1. Victorin 2527, 2589

Ln. 1. Augustin. de mus V 11, 23

Ln. 1. Terentianus p. 2435

Ln. 1. Victorin. 2584, 2585

Ln. 1. Fortunat. 2692

Ln. 1 praem. ‘secunda’ Victorin. de metr. Hor. 2618

Ln. 1 praem. ‘secunda ode’ Diomed. 528

Ln. 1. ‘beatus — procul’ Plotius 7, 8

Ln. 2. Diomed. 510, 511

Ln. 2. Victorin. 2619

Ln. 3. Abbo Floriacensis c. 7 [Mai auct. class. V 336]

Ln. 3. Victorin. 174

Ln. 5. cf Fortunat. I 3, 3 ‘nec exc: cl: truci miles’

Ln. 7 sq. cf Senec. epist. 68 (7, 6) § 10: ‘pulsare superbas potentiorum fores’

Ln. 8. Porf. ad c. I 35, 22

Ln. 8. cf Martial. XII 18: ‘dum per limina te potentiorum tec.’

Ln. 8. Columell de re rust. I 1: ‘an honestis dixerim mercennarii salutatoris mendacissimum aucupium circumvolitantis limina potentiorum?’

Ln. 8. Claudian. in pr. cons. Stilich. I 42: ‘nullus haerere potentum limimibus’

Ln. 10. Fortunat. 2682

Ln. 10. Eutych. 2185

Ln. 21. ‘munero, sed Hor.: muneretur te Priape’ Diomed. 382

Ln. 28. cf Stat. silv. I 3, 4 ‘teneros invitant murmura somnos’

Ln. 31 sq. ‘venor multis canibus et multo cane, ut Hor.: aut trudit — plagas’ Serv. ad Aen. I 378

Ln. 33 sq. cf Martial. III 58, 26: ‘sed tendit avidis rete subdolum turdis’

Ln. 34. Victorinus 2585

Ln. 34. Fortunat. 2680

Ln. 35. Fortunat. 2693

Ln. 48. ‘hortorum... aeque curam suscipere debebit, ut et quotidiani victus sui levet sumptum et advenienti domino praebeat, quod ait poeta, inemptas ruris dapes’ Columella de re rustic. XI 3

Ln. 49—52. Priscian. VIIII 37, XI 34

Ln. 63 sq. Serv. ad Ecl. 2, 66

Ad graece scripta legenda typus graecus extrahe

GAI M. SEVER • MMDCCLX • MMDCCLXVII