Q. HORATIUS FLACCUS • OPERA ET COMMENTARII
CARM. I • CARM. II • CARM. III • CARM. IV • CARM. SAEC. • EP. • SERM. I • SERM. II • EPIST. I • EPIST. II • A. P.

varia lectio et testimonia


opus et commentarii • varialectio et testimonia • prosodia et metra
1       quae sit hiems veliae? quod caelum, vala, salerni?
quae sit hiems veliae? quod caelum, vala, salerni?
quae sit hiems veliae? quod caelum, vala, salerni?
quae sit hiems veliae? quod caelum, vala, salerni?
 
quem
hiemps – hyems
celum
valla
 
2      quorum hominum regio, et qualis via? nam mihi baias  
3      musa supervacuas antonius, et tamen illis
 
supervacua
 
4      me facit invisum, gelida cum perluor unda
 
perheor – perrivor – pervehor – proluor
 
5      per medium frigus. sane murteta relinqui,
 
mirteta – murt&a – murteca – myrteca – myrteta
 
6      dictaque cessantem nervis elidere morbum  
7      sulphura contemni vicus gemit; invidus aegris
sulphura contemni vicus gemit; invidus aegris
 
sulphura
contempni
 
8      qui caput et stomachum supponere fontibus audent  
9      clusinis, gabiosque petunt et frigida rura.
clusinis, gabiosque petunt et frigida rura.
 
clusinos
glabiosque
 
10      mutandus locus est, et deversoria nota
 
diversoria – diversorria
 
11      praeteragendus equus. “quo tendis? non mihi cumas
praeteragendus equus. “quo tendis? non mihi cumas
 
preteragendus
equos
 
12      est iter, aut baias,” laeva stomachosus habena
est iter, aut baias,” laeva stomachosus habena
est iter, aut baias,” laeva stomachosus habena
 
leva
stomachatus – stomachus
abena
 
13      dicet eques (sed equi frenato est auris in ore).
dicet eques (sed equi frenato est auris in ore).
dicet eques (sed equi frenato est auris in ore).
dicet eques (sed equi frenato est auris in ore).
 
dicit
ut equis
set
equis – qui
 
14      maior utrum populum frumenti copia pascat,  
15      collectosne bibant imbris, puteosne perennis
collectosne bibant imbris, puteosne perennis
collectosne bibant imbris, puteosne perennis
 
ymbres
puteosque – puteosve
perennes – perhennes
 
16      iugis aquae? (nam vina nihil moror illius orae;
iugis aquae? (nam vina nihil moror illius orae;
 
dulcis
horae
 
17      rure meo possum quidvis perferre patique;
rure meo possum quidvis perferre patique;
rure meo possum quidvis perferre patique;
rure meo possum quidvis perferre patique;
 
possim
quid vis – quod vis – quodvis
sufferre
pati quae
 
18      ad mare cum veni, generosum et lene requiro –
 
venio
 
19      quod curas abigat, quod cum spe divite manet  
20      in venas animumque meum, quod verba ministret,  
21      quod me lucanae iuvenem commendet amicae.)
quod me lucanae iuvenem commendet amicae.)
 
lucane
commodet – commendat
 
22      tractus uter plures lepores, uter educet apros,
tractus uter plures lepores, uter educet apros,
 
inter pluris – uter pluris
plures
ducer& educet – utere educet
 
23      utra magis piscis et echinos aequora celent –
utra magis piscis et echinos aequora celent –
 
pisces
caelent
 
24      pinguis ut inde domum possim phaeaxque reverti,
 
phægaxque – pheaxque – pheggaxque
 
25      scribere te nobis, tibi nos accredere par est.
 
ad credere – adcredere – hoc credere
dignum
 
26       maenius, ut rebus maternis atque paternis
 
enius – mallius – menius
 
27      fortiter absumptis, urbanus coepit haberi,
 
cepit
 
28      scurra vagus – non qui certum praesaepe teneret,
 
praesepe – presepe
 
29      impransus non qui civem dignosceret hoste;
impransus non qui civem dignosceret hoste;
impransus non qui civem dignosceret hoste;
impransus non qui civem dignosceret hoste;
 
inpraisus – inpransus
cui est – vicem
dinosceret – disnosceret
hostem
 
30      quaelibet in quemvis opprobria fingere saevus;
quaelibet in quemvis opprobria fingere saevus;
quaelibet in quemvis opprobria fingere saevus;
quaelibet in quemvis opprobria fingere saevus;
 
quelibet
crimina – obprobria – oppropria – probra
fundere – stingere
certus – dirus – sevus
 
31      pernicies et tempestas barathrumque macelli,
pernicies et tempestas barathrumque macelli,
 
pernities
baratrumque
 
32      quidquid quaesierat ventri donabat avaro.
quidquid quaesierat ventri donabat avaro.
quidquid quaesierat ventri donabat avaro.
 
quicquid
quæsiaerat – quesierat
donarat – donaret
 
33      hic, ubi nequitiae fautoribus et timidis nil
 
hic ubi – hinc ubi – nil ubi
nequicie
 
34      aut paulum abstulerat, patinas cenabat omasi
 
caenabat – celabat
 
35      vilis et agninae (tribus ursis quod satis esset);
vilis et agninae (tribus ursis quod satis esset);
 
agminae – agmine – agnine – agnini
e&
 
36      scilicet ut ventres lamna candente nepotum
 
lamma
 
37      diceret urendos, corrector bestius. idem,
 
correctus – correptor – correptus – porreptus
 
38      quidquid erat nactus praedae maioris, ubi omne
quidquid erat nactus praedae maioris, ubi omne
quidquid erat nactus praedae maioris, ubi omne
quidquid erat nactus praedae maioris, ubi omne
 
quicquid – siquid
nactos – nanctus – natus
prede
omnem
 
39      verterat in fumum et cinerem, “non hercule miror,”
verterat in fumum et cinerem, “non hercule miror,”
 
vertat – verteret
ercule
 
40      aiebat, “siqui comedunt bona; cum sit obeso
aiebat, “siqui comedunt bona; cum sit obeso
aiebat, “siqui comedunt bona; cum sit obeso
 
sibi
bene
obaeso – oboeso
 
41      nil melius turdo, nil volva pulchrius ampla.”
nil melius turdo, nil volva pulchrius ampla.”
 
ulva – viva – vulva
dulcius
 
42      nimirum hic ego sum – nam tuta et parvola laudo
nimirum hic ego sum – nam tuta et parvola laudo
 
tua
parvala – parvula
 
43      cum res deficiunt, satis inter vilia fortis;
 
defitiunt
 
44      verum ubi quid melius contingit et unctius, idem  
45      “vos sapere, et solos,” aio, “bene vivere, quorum
 
alio – animo
 
46      conspicitur nitidis fundata pecunia villis.”
conspicitur nitidis fundata pecunia villis
 
nidis
vallis
 

TESTIMONIA


Ln. 5. ‘sane murteta relinqui’ glossarium Mai [classic. auct. VIII 338]

Ln. 17. [Sergius] explanat. in Donatum lib. I p. 511 K.

Ln. 19 sq. cf ecbas. capt. 730. 736: ‘ad mensam vado, perfortia vina requiro ... quod curas abigit, quod linguae verba ministrat’

Ln. 22. Priscianus instit. VII 7, 34

Ln. 22, 23, 25. Porph. ad v. 1

Ln. 25. schol. Γ ad v. 2

Ln. 29. cf Manilius V 494: ‘nec pacem bello, civem discernet ab hoste’

Ln. 31. cf vita Benedicti abbatis Clusensis c. 13 [Pertz. XIIII = XII 205]: ‘talis ergo pernicies et tempestas baratrumque macelli annis plurimis sanctum Dei virum ... vexavit’

Ln. 32. cf eiusdem c. 12 [p. 205]: ‘quicquid undecumque compilare poterat, ventri donabat avaro’

Ln. 34. ‘patinis caenabat omasi’ glossarium Mai [classic. auct. VIII 394]

Ln. 42—46. ‘Ego tuta — villis’ florileg. Nostradam.

Ad graece scripta legenda typus graecus extrahe


GAI M. SEVER • MMDCCLX • MMDCCLXVII