Q. HORATIUS FLACCUS • OPERA ET COMMENTARII
CARM. ICARM. IICARM. IIICARM. IVCARM. SAEC.EP.SERM. ISERM. IIEPIST. IEPIST. IIA. P.

varia lectio et testimonia


opus et commentarii • varialectio et testimonia • prosodia et metra
1      d. sic raro scribis, ut toto non quater anno
d. sic raro scribis, ut toto non quater anno
d. sic raro scribis, ut toto non quater anno
d. sic raro scribis, ut toto non quater anno
d. sic raro scribis, ut toto non quater anno
 
sic ergo scribis
rato
scribes
tu, ut
toto non ut
 
2      membranam poscas, scriptorum quaeque retexens,
 
repixens
 
3      iratus tibi, quod vini somnique benignus  
4      nil dignum sermone canas. quid fiet? at ipsis
 
ab
 
5      saturnalibus huc fugisti sobrius. ergo
saturnalibus huc fugisti sobrius. ergo
 
fugisti. sobrius ergo
esto
 
6      dic aliquid dignum promissis. incipe. nil est.
dic aliquid dignum promissis. incipe. nil est.
 
incipe:
est?
 
7      culpantur frustra calami inmeritusque laborat
 
immeritusque
 
8      iratis natus paries dis atque poetis.
iratis natus paries dis atque poetis.
 
iratus
chartis
 
9      atqui voltus erat multa et praeclara minantis,
 
vultus
 
10      si vacuum tepido cepisset villula tecto.
si vacuum tepido cepisset villula tecto.
 
coepisset
lecto
 
11      quorsum pertinuit stipare platona menandro?
quorsum pertinuit stipare platona menandro?
 
qorsum
plantona
 
12      eupolin, archilochum, comites educere tantos?
eupolin, archilochum, comites educere tantos?
eupolin, archilochum, comites educere tantos?
eupolin, archilochum, comites educere tantos?
 
eupolidieupolim
archilochoarchilocum
et ducere
quid? tuquin tu
 
13      invidiam placare paras virtute relicta?
invidiam placare paras virtute relicta?
 
placere
parastiparesputas
 
14      contemnere miser. vitanda est inproba siren
contemnere miser. vitanda est inproba siren
contemnere miser. vitanda est inproba siren
 
comtemnerecontempnerecontempne
improba
syren
 
15      desidia, aut quidquid vita meliore parasti
desidia, aut quidquid vita meliore parasti
 
quicquidquidquod
meliora
 
16      ponendum aequo animo. h. di te, damasippe, deaeque  
17      verum ob consilium donent tonsore. sed unde
verum ob consilium donent tonsore. sed unde
 
tonsores
secundeset
 
18      tam bene me nosti? d. postquam omnis res mea ianum  
19      ad medium fracta est, aliena negotia curo
 
negocia
 
20      excussus propriis. olim nam quaerere amabam,
 
querere
 
21      quo vafer ille pedes lavisset sisyphus aere,
quo vafer ille pedes lavisset sisyphus aere,
 
lavasset
sisiphussisippussysyphus
 
22      quid scalptum infabre, quid fusum durius esset.
quid scalptum infabre, quid fusum durius esset.
 
qui
sculptumscultum
 
23      callidus huic signo ponebam milia centum;
 
poenebam
 
24      hortos egregiasque domos mercarier unus  
25      cum lucro noram; unde frequentia mercuriale
 
merculiaemerculiale
 
26      inposuere mihi cognomen compita. h. novi
inposuere mihi cognomen compita. h. novi
 
imposuere
competacopitaeopoeta
 
27      et miror morbi purgatum te illius. d. atqui
et miror morbi purgatum te illius. d. atqui
 
morbi miror
atqui
 
28      emovit veterem mire novus, ut solet, in cor  
29      traiecto lateris miseri capitisve dolore,
traiecto lateris miseri capitisve dolore,
 
traiecta
capitisque
 
30      ut lethargicus hic cum fit pugil et medicum urget.
ut lethargicus hic cum fit pugil et medicum urget.
ut lethargicus hic cum fit pugil et medicum urget.
ut lethargicus hic cum fit pugil et medicum urget.
 
aut
laetargicusletargicusloethargicus
modicum
urgueturgvet
 
31      h. dum nequid simile huic, esto ut libet. d. o bone, ne te
h. dum nequid simile huic, esto ut libet. d. o bone, ne te
 
bene
ne
 
32      frustrere: insanis et tu stultique prope omnes,
frustrere: insanis et tu stultique prope omnes,
 
frustre
tu
 
33      siquid stertinius veri crepat, unde ego mira
siquid stertinius veri crepat, unde ego mira
 
siquit
vereverum
 
34      descripsi docilis praecepta haec, tempore quo me
descripsi docilis praecepta haec, tempore quo me
 
describi
hec
 
35      solatus iussit sapientem pascere barbam
 
sapientiam
 
36      atque a fabricio non tristem ponte reverti.
 
fabriciciofabritio
 
37      nam male re gesta cum vellem mittere operto
 
vellet
 
38      me capite in flumen, dexter stetit et ‘cave faxis  
39      te quicquam indignum. pudor’ inquit ‘te malus angit,
te quicquam indignum. pudor’ inquit ‘te malus angit,
te quicquam indignum. pudor’ inquit ‘te malus angit,
 
quidquam
temadus
urget
 
40      insanos qui inter vereare insanus haberi.’
insanos qui inter vereare insanus haberi.’
 
quid
vereate
 
41      primum nam inquiram, quid sit furere: hoc si erit in te
 
sietsiriet
 
42      solo, nil verbi, pereas quin fortiter, addam.
 
nihil
 
43      quem mala stultitia et quemcumque inscitia veri
quem mala stultitia et quemcumque inscitia veri
quem mala stultitia et quemcumque inscitia veri
quem mala stultitia et quemcumque inscitia veri
 
stulticia etstultities
et
cuiusquequaecumquequemcunque
insitia
 
44      caecum agit, insanum chrysippi porticus et grex
caecum agit, insanum chrysippi porticus et grex
 
cecum
chrisippichrysyppicrisippicrysippi
 
45      autumat. haec populos, haec magnos formula reges,
autumat. haec populos, haec magnos formula reges,
 
attumat
haec populos, hec
 
46      excepto sapiente, tenet. nunc accipe, quare  
47      desipiant omnes aeque ac tu, qui tibi nomen
 
equae
 
48      insano posuere. velut silvis, ubi passim
 
insani
 
49      palantis error certo de tramite pellit,
palantis error certo de tramite pellit,
 
palantespallantis
d&ramiite
 
50      ille sinistrorsum, hic dextrorsum abit, unus utrique
ille sinistrorsum, hic dextrorsum abit, unus utrique
 
sinistrosum
utrimqueutrisque
 
51      error, sed variis inludit partibus: hoc te
error, sed variis inludit partibus: hoc te
error, sed variis inludit partibus: hoc te
 
s&
illudit
parcibus
 
52      crede modo insanum, nihilo ut sapientior ille
crede modo insanum, nihilo ut sapientior ille
 
cre
nichilo
 
53      qui te deridet caudam trahat.’ ‘est genus unum
 
trahit
 
54      stultitiae nihilum metuenda timentis, ut ignis,
stultitiae nihilum metuenda timentis, ut ignis,
stultitiae nihilum metuenda timentis, ut ignis,
stultitiae nihilum metuenda timentis, ut ignis,
 
stulticiae
nichilo
ignes
ignis
 
55      ut rupes fluviosque in campo obstare queratur;
 
rupis
 
56      alterum et huic varum et nihilo sapientius ignis
alterum et huic varum et nihilo sapientius ignis
alterum et huic varum et nihilo sapientius ignis
 
varium
nichilonilo
ignes
 
57      per medios fluviosque ruentis: clamet amica
per medios fluviosque ruentis: clamet amica
 
ruentes
amiceanicla
 
58      mater, honesta soror cum cognatis, pater, uxor:
 
cognatus
 
59      ‘hic fossa est ingens, hic rupes maxima: serva!’
‘hic fossa est ingens, hic rupes maxima: serva!’
 
hinc rupes
rupisruptis
 
60      non magis audierit, quam fufius ebrius olim,
 
fusiusfusus
 
61      cum ilionam edormit, catienis mille ducentis
cum ilionam edormit, catienis mille ducentis
cum ilionam edormit, catienis mille ducentis
 
iliona dormitilionam dormit
edormiit
cacieniscatenis
 
62      ‘mater, te appello’ clamantibus. huic ego volgus
‘mater, te appello’ clamantibus. huic ego volgus
‘mater, te appello’ clamantibus. huic ego volgus
 
apello
volgumvulgumvulgusvultum
nunc
 
63      errori similem cunctum insanire docebo.
errori similem cunctum insanire docebo.
errori similem cunctum insanire docebo.
 
erroreerrorem
similis
cuncta
 
64      insanit veteres statuas damasippus emendo:  
65      integer est mentis damasippi creditor? esto.
 
creditor. esto
 
66      ‘accipe quod numquam reddas mihi’ si tibi dicam:
‘accipe quod numquam reddas mihi’ si tibi dicam:
 
nunquam
sit
 
67      tune insanus eris, si acceperis, an magis excors
 
acciperis
 
68      reiecta praeda, quam praesens mercurius fert?
 
reiacta
 
69      scribe decem a nerio: non est satis; adde cicutae
scribe decem a nerio: non est satis; adde cicutae
scribe decem a nerio: non est satis; adde cicutae
 
docem
anerio
 
70      nodosi tabulas, centum, mille adde catenas:  
71      effugiet tamen haec sceleratus vincula proteus.
effugiet tamen haec sceleratus vincula proteus.
effugiet tamen haec sceleratus vincula proteus.
 
effugit
hic celeratus
protheus
 
72      cum rapies in ius malis ridentem alienis,
cum rapies in ius malis ridentem alienis,
 
rabies
iura
 
73      fiet aper, modo avis, modo saxum et, cum volet, arbor
fiet aper, modo avis, modo saxum et, cum volet, arbor
fiet aper, modo avis, modo saxum et, cum volet, arbor
 
fictfit
aper modo avis modo saxum. et
apis
 
74      si male rem gerere insani est, contra bene sani:
si male rem gerere insani est, contra bene sani:
si male rem gerere insani est, contra bene sani:
 
simularem
gererem
insani, contra bene sani est
 
75      putidius multo cerebrum est, mihi crede, perelli
putidius multo cerebrum est, mihi crede, perelli
 
mihi
parelliperilli
 
76      dictantis, quod tu numquam rescribere possis.
 
nunquam
 
77      audire atque togam iubeo conponere, quisquis
audire atque togam iubeo conponere, quisquis
 
atque audire
componere
 
78      ambitione mala aut argenti pallet amore,
 
amorem
 
79      quisquis luxuria tristive superstitione  
80      aut alio mentis morbo calet: huc propius me,
aut alio mentis morbo calet: huc propius me,
 
morbo
hunc
 
81      dum doceo insanire omnis vos, ordine adite.
 
omnes
 
82      danda est ellebori multo pars maxima avaris:
 
ellobori
 
83      nescio an anticyram ratio illis destinet omnem.
nescio an anticyram ratio illis destinet omnem.
nescio an anticyram ratio illis destinet omnem.
 
nec scio
an
anticiramanticycyramantyciramantycyram
 
84      heredes staberi summam incidere sepulcro,
heredes staberi summam incidere sepulcro,
heredes staberi summam incidere sepulcro,
 
hæredes
insculpsere
sepulchro
 
85      ni sic fecissent, gladiatorum dare centum
 
dacentum
 
86      damnati populo paria atque epulum arbitrio arri,
damnati populo paria atque epulum arbitrio arri,
damnati populo paria atque epulum arbitrio arri,
damnati populo paria atque epulum arbitrio arri,
 
dampnati
et
arbitriao
arri, etarrii
 
87      frumenti quantum metit africa. ‘sive ego prave
 
et quantum
 
88      seu recte hoc volui, ne sis patruus mihi,’ credo,  
89      hoc staberi prudentem animum vidisse. quid ergo
hoc staberi prudentem animum vidisse. quid ergo
 
cavisseiussisseludissevidisse?voluisse
ego
 
90      sensit, cum summam patrimoni insculpere saxo
sensit, cum summam patrimoni insculpere saxo
 
consumam
patrimonii
 
91      heredes voluit? quoad vixit, credidit ingens
heredes voluit? quoad vixit, credidit ingens
 
haeredes
quod advixitquo ad vixitquo advixit
 
92      pauperiem vitium et cavit nihil acrius, ut, si
 
nil
 
93      forte minus locuples uno quadrante perisset,
 
periret
 
94      ipse videretur sibi nequior. ‘omnis enim res,
ipse videretur sibi nequior. ‘omnis enim res,
 
nequeor
omnia enim, spes
 
95      virtus, fama, decus, divina humanaque pulchris
 
pulcris
 
96      divitiis parent; quas qui construxerit, ille
divitiis parent; quas qui construxerit, ille
 
parent divitiis
contraxerit
 
97      clarus erit, fortis, iustus.’ ‘sapiensne?’ ‘etiam, et rex
clarus erit, fortis, iustus.’ ‘sapiensne?’ ‘etiam, et rex
clarus erit, fortis, iustus.’ ‘sapiensne?’ ‘etiam, et rex
 
iustus, fortis
sapienssapiensque
et
 
98      et quidquid volet.’ hoc veluti virtute paratum
et quidquid volet.’ hoc veluti virtute paratum
 
quicquid
velut invelutin
 
99      speravit magnae laudi fore. quid simile isti
speravit magnae laudi fore. quid simile isti
speravit magnae laudi fore. quid simile isti
 
magne
dissimilisne
simili
 
100      graecus aristippus? qui servos proicere aurum
graecus aristippus? qui servos proicere aurum
 
grecus
piecere
 
101      in media iussit libya, quia tardius irent
in media iussit libya, quia tardius irent
 
immedia
libia
 
102      propter onus segnes. uter est insanior horum?
 
honus
 
103      nil agit exemplum, litem quod lite resolvit.
nil agit exemplum, litem quod lite resolvit.
 
quod
quod litem
 
104      siquis emat citharas, emptas conportet in unum,
siquis emat citharas, emptas conportet in unum,
siquis emat citharas, emptas conportet in unum,
 
sequis
cytharas
comportet
 
105      nec studio citharae nec musae deditus ulli,
 
cytharae
 
106      si scalpra et formas non sutor, nautica vela
 
navita
 
107      aversus mercaturis: delirus et amens  
108      undique dicatur merito. qui discrepat istis,
undique dicatur merito. qui discrepat istis,
 
quid
iste
 
109      qui nummos aurumque recondit, nescius uti
 
hic
 
110      conpositis metuensque velut contingere sacrum?
conpositis metuensque velut contingere sacrum?
conpositis metuensque velut contingere sacrum?
 
compositis
velud
contigere
 
111      siquis ad ingentem frumenti semper acervum acervomfrumentis
 
112      porrectus vigilet cum longo fuste neque illinc
 
proiectoproiectus
 
113      audeat esuriens dominus contingere granum
audeat esuriens dominus contingere granum
 
confringereconsumerecontundere
sacrum
 
114      ac potius foliis parcus vescatur amaris;
ac potius foliis parcus vescatur amaris;
 
foliifoluis
pascaturvexatur
 
115      si positis intus chii veterisque falerni
 
positus
 
116      mille cadis – nihil est: tercentum milibus, acre
 
ter centumtrecentum
 
117      potet acetum; age si et stramentis incubet unde –
 
unde – udis – ulvae – ultra – une¦¦octoginta
 
118      octoginta annos natus, cui stragula vestis,
octoginta annos natus, cui stragula vestis,
 
occtoginta
annis
 
119      blattarum ac tinearum epulae, putrescat in arca:
blattarum ac tinearum epulae, putrescat in arca:
 
et
putescatputrescant
 
120      nimirum insanus paucis videatur, eo quod  
121      maxima pars hominum morbo iactatur eodem.
 
par
 
122      filius aut etiam haec libertus ut ebibat heres,
filius aut etiam haec libertus ut ebibat heres,
 
hec
haeres
 
123      dis inimice senex custodis? ne tibi desit?  
124      quantulum enim summae curtabit quisque dierum,
 
quntulum
 
125      unguere si caules oleo meliore caputque
unguere si caules oleo meliore caputque
unguere si caules oleo meliore caputque
 
ungere
mediore
capudque
 
126      coeperis inpexa foedum porrigine? quare,
coeperis inpexa foedum porrigine? quare,
coeperis inpexa foedum porrigine? quare,
coeperis inpexa foedum porrigine? quare,
coeperis inpexa foedum porrigine? quare,
 
impexa
fedum
porrigine
prurigine
porci
 
127      si quidvis satis est, peiuras, surripis, aufers
si quidvis satis est, peiuras, surripis, aufers
si quidvis satis est, peiuras, surripis, aufers
 
siquidvis
periuras
subripis
 
128      undique? tun sanus? populum si caedere saxis
undique? tun sanus? populum si caedere saxis
 
tu insanustunc sanus
cederecredere
 
129      incipias servosve tuos, quos aere pararis,
incipias servosve tuos, quos aere pararis,
incipias servosve tuos, quos aere pararis,
 
servosque
fugestuo
parabis
 
130      insanum te omnes pueri clamentque puellae;
 
clamæntqueclamantque
 
131      cum laqueo uxorem interimis matremque veneno,
 
interemis
 
132      incolumi capite es? quid enim? neque tu hoc facis argis
incolumi capite es? quid enim? neque tu hoc facis argis
incolumi capite es? quid enim? neque tu hoc facis argis
incolumi capite es? quid enim? neque tu hoc facis argis
incolumi capite es? quid enim? neque tu hoc facis argis
 
incalumiincolomi
es. quid
quidni? enim nequequidni? neque enim
tu
agris
 
133      nec ferro ut demens genetricem occidis orestes.
nec ferro ut demens genetricem occidis orestes.
nec ferro ut demens genetricem occidis orestes.
nec ferro ut demens genetricem occidis orestes.
 
demens ferro ut
genitricem
occidit
horestes
 
134      an tu reris eum occisa insanisse parente
 
eun
 
135      ac non ante malis dementem actum furiis quam  
136      in matris iugulo ferrum tepefecit acutum?
 
tepe fecit
 
137      quin, ex quo est habitus male tutae mentis orestes,
quin, ex quo est habitus male tutae mentis orestes,
quin, ex quo est habitus male tutae mentis orestes,
 
est
motae
horestes
 
138      nil sane fecit quod tu reprehendere possis:
nil sane fecit quod tu reprehendere possis:
nil sane fecit quod tu reprehendere possis:
nil sane fecit quod tu reprehendere possis:
 
plane
quae
reprendere
possit
 
139      non pyladen ferro violare aususve sororem
non pyladen ferro violare aususve sororem
non pyladen ferro violare aususve sororem
 
philadenpiladenpilanden
aususque
sororem est
 
140      electran, tantum maledicit utrique vocando
electran, tantum maledicit utrique vocando
electran, tantum maledicit utrique vocando
electran, tantum maledicit utrique vocando
 
electram
male dicit
utrisque
vocandum
 
141      hanc furiam, hunc aliud, iussit quod splendida bilis.
hanc furiam, hunc aliud, iussit quod splendida bilis.
hanc furiam, hunc aliud, iussit quod splendida bilis.
 
alium
qua
vilis
 
142      pauper opimius argenti positi intus et auri,
pauper opimius argenti positi intus et auri,
 
opimus
argento posito intus et auro
 
143      qui veientanum festis potare diebus
 
vegentanum
 
144      campana solitus trulla vappamque profestis,
 
vapamque
 
145      quondam lethargo grandi est oppressus, ut heres
quondam lethargo grandi est oppressus, ut heres
 
læthargolaetargoletargolithargoloethargo
haeresheros
 
146      iam circum loculos et clavis laetus ovansque
iam circum loculos et clavis laetus ovansque
 
claves
letus
 
147      curreret. hunc medicus multum celer atque fidelis
curreret. hunc medicus multum celer atque fidelis
 
medici ingenium celere arsquemedicus multa celer arte
celebratque
 
148      excitat hoc pacto: mensam poni iubet atque  
149      effundi saccos nummorum, accedere pluris
 
plures
 
150      ad numerandum: hominem sic erigit; addit et illud:
 
addidit
 
151      ‘ni tua custodis, avidus iam haec auferet heres.’
‘ni tua custodis, avidus iam haec auferet heres.’
 
iam iam
haeres
 
152      ‘men vivo?’ ‘ut vivas igitur, vigila. hoc age.’ ‘quid vis?’
‘men vivo?’ ‘ut vivas igitur, vigila. hoc age.’ ‘quid vis?’
‘men vivo?’ ‘ut vivas igitur, vigila. hoc age.’ ‘quid vis?’
 
vigiles
vigila hoc age!
quod
 
153      deficient inopem venae te, ni cibus atque
‘deficient inopem venae te, ni cibus atque
‘deficient inopem venae te, ni cibus atque
 
deficiantdefitient
venate
ne
 
154      ingens accedit stomacho fultura ruenti.
ingens accedit stomacho fultura ruenti.
 
id genisingestainsonsinstansis praesensliquenspraesens
accedat
 
155      tu cessas? agedum sume hoc tisanarium oryzae.’
tu cessas? agedum sume hoc tisanarium oryzae.’
 
tisariumtisinariumtysinarium
orizaeorizeoryze
 
156      quanti emptae?’ ‘parvo.’ ‘quanti ergo?’ ‘octussibus.’ ‘eheu,
‘quanti emptae?’ ‘parvo.’ ‘quanti ergo?’ ‘octussibus.’ ‘eheu,
‘quanti emptae?’ ‘parvo.’ ‘quanti ergo?’ ‘octussibus.’ ‘eheu,
‘quanti emptae?’ ‘parvo.’ ‘quanti ergo?’ ‘octussibus.’ ‘eheu,
‘quanti emptae?’ ‘parvo.’ ‘quanti ergo?’ ‘octussibus.’ ‘eheu,
‘quanti emptae?’ ‘parvo.’ ‘quanti ergo?’ ‘octussibus.’ ‘eheu,
‘quanti emptae?’ ‘parvo.’ ‘quanti ergo?’ ‘octussibus.’ ‘eheu,
 
qanti
empteemptiemptumemtae
ergo
octo assibusoctusibusoctussibibus
octussibus
ehuheheuoheu
eheu
 
157      quid refert, morbo an furtis pereamque rapinis?’
 
pereamnepereamve
 
158      ‘quisnam igitur sanus?’ ‘qui non stultus.’ ‘quid avarus?’  
159      ‘stultus et insanus.’ ‘quid, siquis non sit avarus,
‘stultus et insanus.’ ‘quid, siquis non sit avarus,
 
quid enim differt, barathrone
avarus?
 
160      ‘continuo sanus?’ ‘minime.’ ‘cur, stoice?’ dicam.  
161      ‘non est cardiacus’ – craterum dixisse putato –  
162      hic aeger.’ ‘recte est igitur surgetque?’ negabit.
‘hic aeger.’ ‘recte est igitur surgetque?’ negabit.
‘hic aeger.’ ‘recte est igitur surgetque?’ negabit.
 
hoc
agereger
est
 
163      [quod latus aut renes morbo temptentur acuto]
[quod latus aut renes morbo temptentur acuto]
[quod latus aut renes morbo temptentur acuto]
 
et
morno
tempnenturtemptanturtententur
 
164      non est periurus neque sordidus: inmolet aequis
non est periurus neque sordidus: inmolet aequis
 
peiurus
immoletimoletinmol&
 
165      hic porcum laribus; verum ambitiosus et audax:
hic porcum laribus; verum ambitiosus et audax:
 
porcamportum
utrum
 
166      naviget anticyram. quid enim differt, barathrone
naviget anticyram. quid enim differt, barathrone
 
anticiraanticiramanticuramanticyra
balathronebalatronebalatronibarathonebaratrone
 
167      dones quidquid habes an numquam utare paratis?
dones quidquid habes an numquam utare paratis?
dones quidquid habes an numquam utare paratis?
 
damnes
quicquid
nunquam
 
168      servius oppidius canusi duo praedia, dives
servius oppidius canusi duo praedia, dives
 
casusi
prediaprelia
 
169      antiquo censu, gnatis divisse duobus
antiquo censu, gnatis divisse duobus
antiquo censu, gnatis divisse duobus
 
censo
ignatisnatis
divisisse
 
170      fertur et hoc moriens pueris dixisse vocatis
fertur et hoc moriens pueris dixisse vocatis
 
haec
duobus
 
171      ad lectum: ‘postquam te talos, aule, nucesque
 
posquam
 
172      ferre sinu laxo, donare et ludere vidi,
ferre sinu laxo, donare et ludere vidi,
ferre sinu laxo, donare et ludere vidi,
ferre sinu laxo, donare et ludere vidi,
 
effundere
te
et
crederelaudereperdere
 
173      te, tiberi, numerare, cavis abscondere tristem,
te, tiberi, numerare, cavis abscondere tristem,
 
te
tibi
 
174      extimui, ne vos ageret vesania discors,
extimui, ne vos ageret vesania discors,
extimui, ne vos ageret vesania discors,
 
extumui
insaniavaesania
dissors
 
175      tu nomentanum, tu ne sequerere cicutam.
tu nomentanum, tu ne sequerere cicutam.
tu nomentanum, tu ne sequerere cicutam.
 
momentanumnumentanum
sequeresequererere
cycutam
 
176      quare per divos oratus uterque penatis
 
penates
 
177      tu cave ne minuas, tu ne maius facias id
 
mavis
 
178      quod satis esse putat pater et natura coercet.
 
coerc&cohercet
 
179      praeterea ne vos titillet gloria, iure
praeterea ne vos titillet gloria, iure
 
preterea
tetillet
 
180      iurando obstringam ambo: uter aedilis fueritve
iurando obstringam ambo: uter aedilis fueritve
 
obstrangamobstricigamopstringam
edilis
 
181      vestrum praetor, is intestabilis et sacer esto.’
vestrum praetor, is intestabilis et sacer esto.’
vestrum praetor, is intestabilis et sacer esto.’
 
pretoribuspretoris. hispretoris
his
inaetonabilisinitestabilis
 
182      in cicere atque faba bona tu perdasque lupinis,
in cicere atque faba bona tu perdasque lupinis,
 
cicera
perdasne
 
183      latus ut in circo spatiere et aeneus ut stes,
latus ut in circo spatiere et aeneus ut stes,
latus ut in circo spatiere et aeneus ut stes,
latus ut in circo spatiere et aeneus ut stes,
 
altuscatuslentus
circos
& utaut
asstesastesinstes
 
184      nudus agris, nudus nummis, insane, paternis;
nudus agris, nudus nummis, insane, paternis;
 
 
185      scilicet ut plausus quos fert agrippa feras tu,  
186      astuta ingenuum volpes imitata leonem?
astuta ingenuum volpes imitata leonem?
astuta ingenuum volpes imitata leonem?
 
ingenium
vulpes
imitate
 
187      nequis humasse velit aiacem, atrida, vetas cur?
 
vellet
 
188      ‘rex sum.’ nil ultra quaero plebeius. ‘et aequam
‘rex sum.’ nil ultra quaero plebeius. ‘et aequam
‘rex sum.’ nil ultra quaero plebeius. ‘et aequam
‘rex sum.’ nil ultra quaero plebeius. ‘et aequam
‘rex sum.’ nil ultra quaero plebeius. ‘et aequam
 
nihil
quærequaeresquero
plepeius
at
equam
 
189      rem imperito, ac sicui videor non iustus, inulto
rem imperito, ac sicui videor non iustus, inulto
 
at
cui
 
190      dicere quod sentit permitto.’ maxime regum,
dicere quod sentit permitto.’ maxime regum,
 
quaequid
permixto
 
191      di tibi dent capta classem redducere troia.
di tibi dent capta classem redducere troia.
di tibi dent capta classem redducere troia.
di tibi dent capta classem redducere troia.
 
dii
classem capta
deducerereducere
troiae
 
192      ergo consulere et mox respondere licebit?  
193      ‘consule.’ cur aiax, heros ab achille secundus,
 
acille
 
194      putescit, totiens servatis clarus achivis,
putescit, totiens servatis clarus achivis,
putescit, totiens servatis clarus achivis,
 
putrescit
tociens
servatus
 
195      gaudeat ut populus priami priamusque inhumato,  
196      per quem tot iuvenes patrio caruere sepulcro?
 
sepulchro
 
197      ‘mille ovium insanus morti dedit, inclitum ulixen
‘mille ovium insanus morti dedit, inclitum ulixen
‘mille ovium insanus morti dedit, inclitum ulixen
 
sanus
insanus
ulixem
 
198      et menelaum una mecum se occidere clamans.’  
199      tu cum pro vitula statuis dulcem aulide natam
tu cum pro vitula statuis dulcem aulide natam
 
statuisti
ulide
 
200      ante aras spargisque mola caput, inprobe, salsa,
ante aras spargisque mola caput, inprobe, salsa,
 
aram
improbe
 
201      rectum animi servas? ‘quorsum?’ insanus quid enim aiax
rectum animi servas? ‘quorsum?’ insanus quid enim aiax
 
cursumquorum
insani
 
202      fecit? cum stravit ferro pecus, abstinuit vim
 
vini
 
203      uxore et gnato; mala multa precatus atridis
uxore et gnato; mala multa precatus atridis
 
uxorem
gnatanato
 
204      non ille aut teucrum aut ipsum violavit ulixen.
 
ulixemulyxen
 
205      ‘verum ego, ut haerentis adverso litore navis
‘verum ego, ut haerentis adverso litore navis
‘verum ego, ut haerentis adverso litore navis
 
erentishaerentesherentesherentis
ibi siderelittore
naves
 
206      eriperem, prudens placavi sanguine divos.’  
207      nempe tuo, furiose? ‘meo, sed non furiosus.’
nempe tuo, furiose? ‘meo, sed non furiosus.’
nempe tuo, furiose? ‘meo, sed non furiosus.’
nempe tuo, furiose? ‘meo, sed non furiosus.’
 
tuos
furiosae
furiose?
set
 
208      qui species alias veris scelerisque tumultu
qui species alias veris scelerisque tumultu
 
falsaspravas
veri celeriqueveris celeriqueveris celerisqueveris cerebri usqueveris cerebrique
 
209      permixtas capiet, commotus habebitur atque
 
permiscet capitis
 
210      stultitiane erret nihilum distabit an ira.
stultitiane erret nihilum distabit an ira.
stultitiane erret nihilum distabit an ira.
 
stulticia
stultitia neherret
amira
 
211      aiax inmeritos cum occidit desipit agnos:
aiax inmeritos cum occidit desipit agnos:
 
immeritos
cum inmeritosinmeritos dum
 
212      cum prudens scelus ob titulos admittis inanis,
cum prudens scelus ob titulos admittis inanis,
cum prudens scelus ob titulos admittis inanis,
cum prudens scelus ob titulos admittis inanis,
 
tu
admittitcommittitcomittitcommittiscum admittis
committis inanies
inanes
 
213      stas animo et purum est vitio tibi cum tumidum est cor?
stas animo et purum est vitio tibi cum tumidum est cor?
stas animo et purum est vitio tibi cum tumidum est cor?
stas animo et purum est vitio tibi cum tumidum est cor?
stas animo et purum est vitio tibi cum tumidum est cor?
 
stans
vicio
vitio
tibi
tumidum,tumidumst
 
214      siquis lectica nitidam gestare amet agnam,  
215      huic vestem ut gnatae, paret ancillas, paret aurum,
 
gnategrataenatae
 
216      rufam aut pusillam appellet fortique marito
rufam aut pusillam appellet fortique marito
rufam aut pusillam appellet fortique marito
rufam aut pusillam appellet fortique marito
 
pupam aut pupillamputam et putillamrusam aut rusillam
et
posillampus iamrufillam
apellet
 
217      destinet uxorem: interdicto huic omne adimat ius  
218      praetor et ad sanos abeat tutela propinquos.
praetor et ad sanos abeat tutela propinquos.
 
precorpretor
habeat
 
219      quid, siquis gnatam pro muta devovet agna,
quid, siquis gnatam pro muta devovet agna,
quid, siquis gnatam pro muta devovet agna,
 
quis
gnatasnatam
mittamulta
 
220      integer est animi? ne dixeris. ergo ubi prava
 
ergu
 
221      stultitia, hic summa est insania; qui sceleratus,
stultitia, hic summa est insania; qui sceleratus,
stultitia, hic summa est insania; qui sceleratus,
stultitia, hic summa est insania; qui sceleratus,
 
stulticia
stultities summast
suma
quis
 
222      et furiosus erit; quem cepit vitrea fama,
et furiosus erit; quem cepit vitrea fama,
 
caepitcoepit
forma
 
223      hunc circumtonuit gaudens bellona cruentis.
hunc circumtonuit gaudens bellona cruentis.
hunc circumtonuit gaudens bellona cruentis.
 
circum tonuitcircumsonuit
facibusflagrisgladiis
cruentes
 
224      nunc age luxuriam et luxuriam arripe mecum.
nunc age luxuriam et luxuriam arripe mecum.
nunc age luxuriam et luxuriam arripe mecum.
 
hunc
luxeriam
momentanumnomen vanumnumentanum
 
225      vincet enim stultos ratio insanire nepotes.
vincet enim stultos ratio insanire nepotes.
 
vincit
et stultos
 
226      hic simul accepit patrimoni mille talenta,
 
matrimonipatrimoniipatromoni
 
227      edicit, piscator uti, pomarius, auceps,
 
et dicit
 
228      unguentarius ac tusci turba inpia vici,
unguentarius ac tusci turba inpia vici,
 
ungentarius
impia
 
229      cum scurris fartor, cum velabro omne macellum
 
scurtis
 
230      mane domum veniant. quid tum? venere frequentes,
mane domum veniant. quid tum? venere frequentes,
 
qui cumquid dumquid enimquid tu
ut venerevenire
 
231      verba facit leno: ‘quidquid mihi, quidquid et horum
verba facit leno: ‘quidquid mihi, quidquid et horum
 
quid quid mihi, quidquid
eorum
 
232      cuique domi est, id crede tuum et vel nunc pete vel cras.’  
233      accipe quid contra haec iuvenis responderit aequus.
accipe quid contra haec iuvenis responderit aequus.
accipe quid contra haec iuvenis responderit aequus.
accipe quid contra haec iuvenis responderit aequus.
 
hechoc
haec
invenisivenis
aequosequus
 
234      in nive lucana dormis ocreatus, ut aprum
‘in nive lucana dormis ocreatus, ut aprum
‘in nive lucana dormis ocreatus, ut aprum
 
tu
lacanatu cana
ocreatur
 
235      cenem ego; tu piscis hiberno ex aequore verris.
cenem ego; tu piscis hiberno ex aequore verris.
cenem ego; tu piscis hiberno ex aequore verris.
cenem ego; tu piscis hiberno ex aequore verris.
cenem ego; tu piscis hiberno ex aequore verris.
 
caenem
tum
piscespissces
equore
vellis
 
236      segnis ego, indignus qui tantum possideam; aufer,
 
signis
 
237      sume tibi deciens; tibi tantundem; tibi triplex,
sume tibi deciens; tibi tantundem; tibi triplex,
sume tibi deciens; tibi tantundem; tibi triplex,
 
inde
decies
tantumdem
 
238      unde uxor media currit de nocte vocata.’
unde uxor media currit de nocte vocata.’
 
curratcurret
citata
 
239      filius aesopi detractam ex aure metellae,
filius aesopi detractam ex aure metellae,
filius aesopi detractam ex aure metellae,
 
clodius
esopi
metallae
 
240      scilicet ut deciens solidum absorberet, aceto
scilicet ut deciens solidum absorberet, aceto
scilicet ut deciens solidum absorberet, aceto
 
decies
exorberetexsorberetobsorberetsorber&
acceto
 
241      diluit insignem bacam: qui sanior ac si
diluit insignem bacam: qui sanior ac si
 
baccam
qui insanior
 
242      illud idem in rapidum flumen iaceretve cloacam?
illud idem in rapidum flumen iaceretve cloacam?
 
iaceretve
coaclam
 
243      quinti progenies arri, par nobile fratrum  
244      nequitia et nugis pravorum et amore gemellum
 
nequitie
 
245      luscinias soliti inpenso prandere coemptas,
luscinias soliti inpenso prandere coemptas,
luscinias soliti inpenso prandere coemptas,
 
luciniasluscinas
immensoimpensoinpendopenso
coeptas
 
246      quorsum abeant? sani ut creta, an carbone notati?
quorsum abeant? sani ut creta, an carbone notati?
quorsum abeant? sani ut creta, an carbone notati?
quorsum abeant? sani ut creta, an carbone notati?
quorsum abeant? sani ut creta, an carbone notati?
 
habeant
insanisanesane ansaniisanin
ut creta sani
ut
notandi
 
247      aedificare casas, plostello adiungere muris,
aedificare casas, plostello adiungere muris,
aedificare casas, plostello adiungere muris,
aedificare casas, plostello adiungere muris,
 
adificareedificare
cassas
plostellapostellapostello
muresmuros
 
248      ludere par inpar, equitare in harundine longa
ludere par inpar, equitare in harundine longa
ludere par inpar, equitare in harundine longa
 
laudare
impar
arundine
 
249      siquem delectet barbatum, amentia verset.
siquem delectet barbatum, amentia verset.
siquem delectet barbatum, amentia verset.
 
siquid
delectat
versatvincet
 
250      si puerilius his ratio esse evincet amare
si puerilius his ratio esse evincet amare
si puerilius his ratio esse evincet amare
si puerilius his ratio esse evincet amare
 
puer illius
bisiis
foretesset
vincevincet
 
251      nec quicquam differre, utrumne in pulvere, trimus
nec quicquam differre, utrumne in pulvere, trimus
nec quicquam differre, utrumne in pulvere, trimus
nec quicquam differre, utrumne in pulvere, trimus
 
nec quidquamnequiquam
deferrediferre
utrumine
primus
 
252      quale prius, ludas opus, an meretricis amore
 
ducas
 
253      sollicitus plores: quaero, faciasne quod olim
sollicitus plores: quaero, faciasne quod olim
sollicitus plores: quaero, faciasne quod olim
sollicitus plores: quaero, faciasne quod olim
 
sollititus
plures
quero
faciesnefacinasne
 
254      mutatus polemon? ponas insignia morbi,
mutatus polemon? ponas insignia morbi,
mutatus polemon? ponas insignia morbi,
 
motatus
palemonpolemo
poenas
 
255      fasciolas, cubital, focalia, potus ut ille
fasciolas, cubital, focalia, potus ut ille
 
cubitalecupitalpostus
 
256      dicitur ex collo furtim carpsisse coronas,
dicitur ex collo furtim carpsisse coronas,
 
ex
carpissecarpsise
 
257      postquam est inpransi correptus voce magistri?
postquam est inpransi correptus voce magistri?
 
est
impransi
 
258      porrigis irato puero cum poma, recusat;
 
porrigit
 
259      ‘sume, catelle!’ negat; si non des, optet. amator
 
optat
 
260      exclusus qui distat, agit ubi secum, eat an non,
 
instat
 
261      quo rediturus erat non arcessitus, et haeret
quo rediturus erat non arcessitus, et haeret
quo rediturus erat non arcessitus, et haeret
 
sit non
accersitusacersitusarces situs
aer&heret
 
262      invisis foribus? ‘nec nunc, cum me vocet ultro,
invisis foribus? ‘nec nunc, cum me vocet ultro,
invisis foribus? ‘nec nunc, cum me vocet ultro,
 
ne
non
vocat
 
263      accedam? an potius mediter finire dolores?
accedam? an potius mediter finire dolores?
accedam? an potius mediter finire dolores?
 
ac
meditor
labores
 
264      exclusit; revocat: redeam? non, si obsecret.’ ecce
exclusit; revocat: redeam? non, si obsecret.’ ecce
 
excludit
sit
 
265      servos, non paulo sapientior ‘o ere, quae res
servos, non paulo sapientior ‘o ere, quae res
servos, non paulo sapientior ‘o ere, quae res
servos, non paulo sapientior ‘o ere, quae res
servos, non paulo sapientior ‘o ere, quae res
 
serviusservus
nam
oere requiresoerequaeresohe requae resoherequaeresorerequiresregere non potes
here
qui
 
266      nec modum habet neque consilium, ratione modoque
nec modum habet neque consilium, ratione modoque
nec modum habet neque consilium, ratione modoque
 
hoc
habet
nequi
 
267      tractari non volt. in amore haec sunt mala, bellum,
tractari non volt. in amore haec sunt mala, bellum,
tractari non volt. in amore haec sunt mala, bellum,
 
tractare
vult
belum
 
268      pax rursum: haec siquis tempestatis prope ritu
pax rursum: haec siquis tempestatis prope ritu
pax rursum: haec siquis tempestatis prope ritu
pax rursum: haec siquis tempestatis prope ritu
 
sursum
hec
si qui
quoque
 
269      mobilia et caeca fluitantia sorte laboret
mobilia et caeca fluitantia sorte laboret
 
ceca
forte
 
270      reddere certa sibi, nihilo plus explicet ac si
 
redder&
 
271      insanire paret certa ratione modoque.’  
272      quid? cum picenis excerpens semina pomis
quid? cum picenis excerpens semina pomis
quid? cum picenis excerpens semina pomis
 
quiquod
piscenis
exerc&exerpens
 
273      gaudes, si cameram percusti forte, penes te es?
gaudes, si cameram percusti forte, penes te es?
 
sorte
est
 
274      quid? cum balba feris annoso verba palato,
quid? cum balba feris annoso verba palato,
 
barbabellablanda
ferasferes
 
275      aedificante casas qui sanior? adde cruorem
 
mucronem
 
276      stultitiae atque ignem gladio scrutare. modo, inquam.
stultitiae atque ignem gladio scrutare. modo, inquam.
 
stulticiae
gladio scrutare modo, in quemgladio. scrutare modo, inquam
 
277      hellade percussa marius cum praecipitat se,
hellade percussa marius cum praecipitat se,
 
se praecepitantis
precipitat
 
278      cerritus fuit? an commotae crimine mentis
cerritus fuit? an commotae crimine mentis
cerritus fuit? an commotae crimine mentis
 
furit
hanc
commote
 
279      absolves hominem et sceleris damnabis eundem
 
damnatibusdampnabis
 
280      ex more inponens cognata vocabula rebus?
ex more inponens cognata vocabula rebus?
 
imponens
non nata
 
281      libertinus erat, qui circum compita siccus
libertinus erat, qui circum compita siccus
 
novus sermo inceptus est, sed sine titulo
composita
 
282      lautis mane senex manibus currebat et ‘unum,’ –  
283      quid tam magnum?’ addens – ‘unum me surpite morti!
‘quid tam magnum?’ addens – ‘unum me surpite morti!
 
qui tamquiddam
surripe
 
284      dis etenim facile est’ orabat, sanus utrisque
 
disc& enim
 
285      auribus atque oculis; mentem, nisi litigiosus,
 
latigiosusletigiosuslitigiosos
 
286      exciperet dominus, cum venderet. hoc quoque volgus
exciperet dominus, cum venderet. hoc quoque volgus
 
venderit
volgovolgosvulgovulgumvulgus
 
287      chrysippus ponit fecunda in gente meneni.
chrysippus ponit fecunda in gente meneni.
chrysippus ponit fecunda in gente meneni.
 
chrisippuschrysyppuscrisippuscrysippus
faecundafoecunda
memenimeminimenenii
 
288      iuppiter, ingentis qui das adimisque dolores,’
‘iuppiter, ingentis qui das adimisque dolores,’
‘iuppiter, ingentis qui das adimisque dolores,’
 
iupiter
ingentes
dolorislabores
 
289      mater ait pueri mensis iam quinque cubantis,
mater ait pueri mensis iam quinque cubantis,
mater ait pueri mensis iam quinque cubantis,
 
menses
iam
cubantes
 
290      ‘frigida si puerum quartana reliquerit, illo  
291      mane die, quo tu indicis ieiunia, nudus
mane die, quo tu indicis ieiunia, nudus
mane die, quo tu indicis ieiunia, nudus
 
magnemagno
quando
indicas
 
292      in tiberi stabit.’ casus medicusve levarit
in tiberi stabit.’ casus medicusve levarit
in tiberi stabit.’ casus medicusve levarit
 
cassus
medicusque
lavarit
 
293      aegrum ex praecipiti: mater delira necabit
aegrum ex praecipiti: mater delira necabit
aegrum ex praecipiti: mater delira necabit
 
egrum
precipiti
negabit
 
294      in gelida fixum ripa febrimque reducet,
in gelida fixum ripa febrimque reducet,
 
febremque
reducit
 
295      quone malo mentem concussa? timore deorum.’
 
percussa
 
296      haec mihi stertinius, sapientum octavos, amico
 
octavus
 
297      arma dedit, posthac ne conpellarer inultus.
arma dedit, posthac ne conpellarer inultus.
arma dedit, posthac ne conpellarer inultus.
 
post haecpost hac
ne
compellarer
 
298      dixerit insanum qui me, totidem audiet atque
dixerit insanum qui me, totidem audiet atque
dixerit insanum qui me, totidem audiet atque
 
insanus
quae in me totidem
me sat idemme statim idemme, pol idemmemet, idem
 
299      respicere ignoto discet pendentia tergo.
respicere ignoto discet pendentia tergo.
respicere ignoto discet pendentia tergo.
 
respicietre
reicere
collo
 
300      h. stoice, post damnum sic vendas omnia pluris,
h. stoice, post damnum sic vendas omnia pluris,
 
dampnum
venda
 
301      qua me stultitia, quoniam non est genus unum,
qua me stultitia, quoniam non est genus unum,
 
me qua
quam me stultitiam
 
302      insanire putas? ego nam videor mihi sanus.  
303      d. quid, caput abscissum manibus cum portat agave
d. quid, caput abscissum manibus cum portat agave
d. quid, caput abscissum manibus cum portat agave
d. quid, caput abscissum manibus cum portat agave
d. quid, caput abscissum manibus cum portat agave
 
capit
abscisum
demens
portavit
agavi
 
304      gnati infelicis, sibi tunc furiosa videtur?
 
numtum
 
305      h. stultum me fateor – liceat concedere veris –
h. stultum me fateor – liceat concedere veris –
h. stultum me fateor – liceat concedere veris
 
fatear
lex estlibeatlicet etvincat
vere
 
306      atque etiam insanum; tantum hoc edissere, quo me
atque etiam insanum; tantum hoc edissere, quo me
 
adde
tamen
 
307      aegrotare putes animi vitio. d. accipe: primum  
308      aedificas, hoc est longos imitaris, ab imo  
309      ad summum totus moduli bipedalis, et idem
 
pipetalis
 
310      corpore maiorem rides turbonis in armis
corpore maiorem rides turbonis in armis
 
maioremaiori
et
 
311      spiritum et incessum: qui ridiculus minus illo?
spiritum et incessum: qui ridiculus minus illo?
 
incessum & spiritum
incensum
 
312      an, quodcumque facit maecenas, te quoque verum est,
an, quodcumque facit maecenas, te quoque verum est,
 
quodcunque
mecenas
 
313      tanto dissimilem et tanto certare minorem?
tanto dissimilem et tanto certare minorem?
 
tam tetantum
quanto
 
314      absentis ranae pullis vituli pede pressis
 
presis
 
315      unus ubi effugit, matri denarrat, ut ingens  
316      belua cognatos eliserit: illa rogare,
 
deliserit
 
317      quantane? num tantum, sufflans se, magna fuisset?
quantane? num tantum, sufflans se, magna fuisset?
quantane? num tantum, sufflans se, magna fuisset?
quantane? num tantum, sufflans se, magna fuisset?
quantane? num tantum, sufflans se, magna fuisset?
quantane? num tantum, sufflans se, magna fuisset?
quantane? num tantum, sufflans se, magna fuisset?
 
nun
et an, dum sese inflat sicnon tandem sufflans si
tandumtandemtantatantan
tantum
sisic
se
fuissentfuus&
 
318      ‘maior dimidio.’ ‘num tanto?’ cum magis atque
‘maior dimidio.’ ‘num tanto?’ cum magis atque
‘maior dimidio.’ ‘num tanto?’ cum magis atque
‘maior dimidio.’ ‘num tanto?’ cum magis atque
 
ait nimiopernimio
ter
tantum
et cum
 
319      se magis inflaret, ‘non, si te ruperis,’ inquit,
se magis inflaret, ‘non, si te ruperis,’ inquit,
 
se te
inquid
 
320      ‘par eris.’ haec a te non multum abludit imago.  
321      adde poemata nunc, hoc est, oleum adde camino,  
322      quae siquis sanus fecit, sanus facis et tu.
 
facies sanus faciesfaciet, sanus faciesfacis sanus faciesfacit sanus facit etfacit. et sanus faciesfecit sanus facit etfecit, sanis facis et
 
323      non dico horrendam rabiem. h. iam desine. d. cultum
non dico horrendam rabiem. h. iam desine. d. cultum
 
dicam
horrendusorrenda
 
324      maiorem censu. h. teneas, damasippe, tuis te.
 
censum
 
325      d. mille puellarum, puerorum mille furores.  
326      h. o maior tandem parcas, insane, minori.
h. o maior tandem parcas, insane, minori.
 
tandem maior
minorem
 

TESTIMONIA


Ln. 2. 2 cf. ecbasis captivi 209: ‘Romam, res laetas et prospera quaeque retextens’

Ln. 9. Seruius ad Aen. II 96

Ln. 13. Hildebertus moral. phios. 983

Ln. 13—14. ‘quin tu intvidiam — miser’ schol. Pers. 3, 21 in glossis Pithoeanis

Ln. 16—17. ‘dii — tonsore’ historia pontificalis 39 [monum. Germ. SS. XX 542]

Ln. 49. cf ecbasis captivi 1097: ‘sufficiat dictis do tanto tramite vulpis’

Ln. 50—61. ‘ille — error’ Prisc. XV 4, 19

Ln. 59. ‘hic — maxima pendens’ ecbasis capt. 200

Ln. 64. historia pontificalia 39 [monum. Germ. SS. XX 542]

Ln. 69. Servius ad Aen. VII 422 ‘scribe decem Nerio’ schol. Persii 2, 14

Ln. 71. cf quod ex Appuleio laudavimus testimonium ad epist. I 1, 90

Ln. 75. cf ecbasis captivi 147; ‘sanior (sanius A) est multum cerebro (multo cerebrum A) qui potat acetum’

Ln. 76. Servius ad Aen. VII 422

Ln. 83. schol. Pers. 4, 16

Ln. 95—97. Hildebert. moral, philos. 990

Ln. 95—98. ‘uirtus — volet’ Vincentius Bellovac. spec. hist. 69 florileg. Paris. 8818-a et Nostrad. 188

Ln. 97. Prisc. XVI 2, 12

Ln. 97. cf Hincmari Rem. ad episc. epist. cap. 1 [t. II 487 Du Chesne]: ‘unde in adulta aetate sapiens et rex fortis se ipsum reprehendebat, et vitare nolebat’

Ln. 100. cf Auson. ed. 3, 13: ‘spargit Ar. mediis in Syrtibus aurum’

Ln. 103. Acr. ad v. 210 florileg. Paris. 8069 et Nostradam. 188

Ln. 105. cf ecbasis captivi 207: ‘nec studio citharae, nec musae deditus ulli’

Ln. 106. ‘hinc etiam Horatius in odis: si — sutor’ gloss. Mai class. auct. VIII 551

Ln. 109. floril. Nostr. 188

Ln. 109 sq. Vinc. Bell. spec. hist. 69

Ln. 114. cf ecbasis captivi 144: ‘sed potius foliis parcus vescaris acerbis’

Ln. 117. cf ecbasis captivi 147: ‘sanior est mulum cerebro qui potat acetum’

Ln. 117—118. ‘unde — vestis’ Prisc. XVIII 24, 210 de fig. num. § 30 p. 416 K

Ln. 119. ‘blattarum et — putrescent’ gloss. Mai class. auct. VIII 68 126

Ln. 126. ‘impexa — porci’ gloss. Mai class. auct. VIII 421

Ln. 126. ‘impexa foedam porrigine’ VIII 437

Ln. 126. ‘impexum foeda porrigine’ VIII 436

Ln. 132. cf ecbasis captivi 1144: ‘incolumi capite es qui cano flore reluces’

Ln. 136. cf ecbasis captivi 1219: ‘ad iugulum tantum ferrum reddebat acutum’

Ln. 142—157. cf. mythographus II 226 p. 149 Bod.: ‘quidam vir Opimius admodum extitit avarus, ut quum multis divitiis abundaret, ipse festis diebus Veientanum pessimum vinum biberet, privatis autem diebus vappam, quod est Veientano deterius. hic forte prae nimio sollicitudine incidit in letargum morbum. tunc eius laetus heres coepit circa loculos currere et claves quaerere, sperans illum cito moriturum. accedens medicus fidelis cognita morbi causa et pecunia tota ante se numerata dixit aegro: nisi tua custodias, nihil distat fame an morbo percas. ille evigilans: ‘quis tollit?’ ait et salvatus est’

Ln. 143. schol. Pers. 5, 147

Ln. 156. ‘quanti emptae? — octussibus’ gloss. Mai class. auct. VIII 35

Ln. 158. ‘quisnam igitur sanus’ Acr. ad v. 168

Ln. 161. schol. Pers. 3, 65

Ln. 163. ‘Horatius in II sermonum: quod — acuto’ Prisc. VI 6, 30

Ln. 164. cf ecbasis captivi 714: ‘non est periurus neque sordidus ac furiosus’

Ln. 168—169. ‘dives (om Regin. 1674) antiquo censu’ Servins ad Aen. VII 537

Ln. 183. cf Prudentius c. Symmach. I 102: ‘ecce deum in numero formatus et aeneus adstat’

Ln. 187. Servius ad Aen. III 476

Ln. 187. Prisc. VII 2, 7

Ln. 216—217. ‘fortique — uxorem’ Donatus ad Terent. hec. IIII 1, 41

Ln. 222. ‘Que(m) — fama’ floril. Cusanum

Ln. 222—223. cf. tractatus de duco Ernesto [VII 197 II.]: ‘et quem honoris mei cepit vitrea fama humiliabo, quia per me hunc circumtonabit gaudens Bellona cruentis’

Ln. 228. ‘ac — vici’ Servius ad Aen. V 560

Ln. 234. ‘in nive Lucana dormis ocreatus, ut aprum

Ln. 245. ‘et luscinia (luscina cod. Bobiensis), ut Horatius dicit’ ex Charis. arte gramm. exc. p. 552 K

Ln. 246. schol. Pers. 5, 108

Ln. 246. cf tractatus de duce Ernesto 4 [VII 197 II.]: ‘ad quem non creta sed carone notandus comes’

Ln. 247. cf Waltharius v. 153 p. 8 ed. Grimm. et Schmeller.: ‘aedificare domos cultumque intendere ruris’

Ln. 254. Naber cf. schol. Iuvenal. I 12: ‘Frontonis platanos] in Horatiana domo in qua poetae recitabant’

Ln. 254—257. ‘plane multum mihi facetiarum contulit istic Oratius Flaccus memorabilis poeta, mihique propter Mecenatem et Mecenatianos hortos meos non alienus. is namque Oratius sermonum libr. s. fabulam istam Polemonis inseruit, si (se cod.) recte memini, hisce versibus: : ‘mntatns — magistri’

Ln. 254. Pronto epist. ad M. Caesarem lib. I 7 p. 23 sq.

Ln. 255. cf Quintilianus XI 3, 144: ‘palliolum sicut fascias, quibus crura vestiuntur, et focalia et aurium ligamenta sola excusare potest valetudo’

Ln. 257. Acr. ad serm. II 2, 7

Ln. 257. cf ecbasis captivi 778: ‘ducitur inpransi susceptus laude magistri’

Ln. 262. ‘quod (Davi) exemplum inducit ad similitudinem vitiorum, a quibus recedere non possumus. hoc et Horatius et Terentius in eunucho cum dicit: quid igitur faciam? non eam ne nunc quidem cum arcessor ultro? ergo hoc ait: Dave, mihi crede, dispono praeteritis renunciare moribus’ schol. Pers. 5, 161

Ln. 274. floril. Cusanum

Ln. 288. ecbasis captivi 119

Ln. 310. ‘Turbonis in armis’ Servius ad Aen. VII 378

Ln. 310. Servius volgatus (non Cassell.) ad Aen. I 83

Ln. 310—311. ‘corpore — spiritum’ Prisc. VI 3, 16

Ln. 321. ‘oleum adde camino’ Servius ad Aen. IIII 54

Ln. 326. Ratherius Veron. de contemptu canonum I 15 p. 354 Ball.

Ad graece scripta legenda typus graecus extrahe


GAI M. SEVER • MMDCCLX • MMDCCLXVII