Q. HORATIUS FLACCUS • OPERA ET COMMENTARII
CARM. ICARM. IICARM. IIICARM. IVCARM. SAEC.EP.SERM. ISERM. IIEPIST. IEPIST. IIA. P.

varia lectio et testimonia


opus et commentarii • varialectio et testimonia • prosodia et metra
1      pindarum quisquis studet aemulari,
pindarum quisquis studet aemulari,
 
pandarum
emulari
 
2      iulle, ceratis ope daedalea
iulle, ceratis ope daedalea
 
iuliiulioiuliumiulius
dedalea
 
3      nititur pinnis, vitreo daturus
 
pennis
 
4       nomina ponto.  
   
5      monte decurrens velut amnis, imbres
monte decurrens velut amnis, imbres
 
annis
imbresq.
 
6      quem super notas aluere ripas,
 
quem ... aluere – cum ... saluere – cum ... saliere – aluere
 
7      fervet inmensusque ruit profundo
fervet inmensusque ruit profundo
 
fervit
immensusque
 
8       pindarus ore,  
   
9      laurea donandus apollinari,
 
apollinare
 
10      seu per audacis nova dithyrambos
seu per audacis nova dithyrambos
 
audaces
dethyrambosdithyrann/bosditirambosdityrambosdytirambos
 
11      verba devolvit numerisque fertur
 
numerisque fertur ¦¦ lege solutis – numerique fertur ¦¦ lege solutus
 
12       lege solutis,  
   
13      seu deos regesque canit, deorum
seu deos regesque canit, deorum
 
regesve
can&
 
14      sanguinem, per quos cecidere iusta
sanguinem, per quos cecidere iusta
 
snaguine
iuxta
 
15      morte centauri, cecidit tremendae
 
tremende
 
16       flamma chimaerae,
 
chimeraechymere
 
   
17      sive quos elea domum reducit  
18      palma caelestis pugilemve equomve
palma caelestis pugilemve equomve
 
caelestescelestis
equumveequumve
 
19      dicit et centum potiore signis
dicit et centum potiore signis
 
C
potiores ignespotiores ignis
 
20       munere donat,  
   
21      flebili sponsae iuvenemve raptum
flebili sponsae iuvenemve raptum
flebili sponsae iuvenemve raptum
 
flebilis
sponse
iuvenemque
 
22      plorat et viris animumque moresque
plorat et viris animumque moresque
 
animunq.
mores
 
23      aureos educit in astra nigroque
aureos educit in astra nigroque
 
deducitreducit
austra
 
24       invidet orco.
 
orcho
 
   
25      multa dircaeum levat aura cycnum,
multa dircaeum levat aura cycnum,
 
dirceumdircheum
cignumcygnum
 
26      tendit, antoni, quotiens in altos
 
quociensquoties
 
27      nubium tractus: ego apis matinae
nubium tractus: ego apis matinae
 
avis
matine
 
28       more modoque,
 
modoq.
 
   
29      grata carpentis thyma per laborem
 
thimatima
 
30      plurimum, circa nemus uvidique
plurimum, circa nemus uvidique
plurimum, circa nemus uvidique
 
floreum
nemis
vividique
 
31      tiburis ripas operosa parvos
tiburis ripas operosa parvos
 
rivos
parvus
 
32       carmina fingo.
 
finguo
 
   
33      concines maiore poeta plectro
concines maiore poeta plectro
 
concinetconcinis
poema
 
34      caesarem, quandoque trahet ferocis
caesarem, quandoque trahet ferocis
 
cesarem
quandocumq.
 
35      per sacrum clivum merita decorus
per sacrum clivum merita decorus
 
cliviumclivom
decoros
 
36       fronde sygambros,
 
sigambrossycambrossycrambros
 
   
37      quo nihil maius meliusve terris
 
nichilnil
 
38      fata donavere bonique divi  
39      nec dabunt, quamvis redeant in aurum  
40       tempora priscum;  
   
41      concines laetosque dies et urbis
concines laetosque dies et urbis
concines laetosque dies et urbis
 
concinet
letosque
urbes
 
42      publicum ludum super inpetrato
 
imperatoimpetrato
 
43      fortis augusti reditu forumque  
44       litibus orbum.  
   
45      tum meae, si quid loquar audiendum,
tum meae, si quid loquar audiendum,
 
tunc
loquor
 
46      vocis accedet bona pars et ‘o sol
 
o
 
47      pulcer, o laudande’ canam recepto  
48       caesare felix.
 
cesare
 
   
49      teque, dum procedis, io triumphe,
teque, dum procedis, io triumphe,
teque, dum procedis, io triumphe,
teque, dum procedis, io triumphe,
 
et non semel dicemus, ‘io triumphe’tuque, dum procedit, ‘io triumphe’
isquetuque
cum
procedesprocedit
 
50      non semel dicemus, io triumphe,  
51      civitas omnis dabimusque divis  
52       tura benignis.  
   
53      te decem tauri totidemque vaccae,
 
tauri
 
54      me tener solvet vitulus, relicta
 
solvit
 
55      matre qui largis iuvenescit herbis
 
iuveniscit
 
56       in mea vota,  
   
57      fronte curvatos imitatus ignis
 
ignes
 
58      tertium lunae referentis ortum,
tertium lunae referentis ortum,
 
tercium
orbem
 
59      qua notam duxit, niveus videri,
 
traxit
 
60       cetera fulvos.
cetera fulvos.
 
caetera
fulvus
 
   

TESTIMONIA


Ln. 1. sqq. ‘novem vero lyricorum longe Pindarus princeps spiritus magnificentia, sententiis, figuris, beatissima rerum verborumque copia et velut quodam eloquentiae flumine: propter quae Hor. eum merito credidit nemini imitabilem’ Quintilian. instit. X 1, 61

Ln. 1. ‘videamus utrum attigerit (sc. Vergilius) et Pindarum, quem Flaccus imitationi inaccessum fatebatur’ Macrobius sat. V 17

Ln. 1 praem. ‘secunda ode’ Diomed. 526

Ln. 10—12. ‘puto Horatium propter huiuscemodi versus Pindaricos dixisse in IIII carminum: cum — solutis’ Prisc. de metris Terentii § 22 (de metrum comicorum, ed. Gaisford, § 33)

Ln. 11 sq. ‘numerisque — solutis’ Quintilian. instit. VIIII 4, 54

Ln. 25. ‘... Hor. de Pindaro: multa dircaeum — cygnum’ Servius ad ecl. 9, 29

Ln. 35 sq. ‘merita — Sigambros’ schol. codex Parisinis 7975 saec. XI c. IIII 3, 16

Ln. 39 sq. cf Boet. consol. philosoph. 2, 5, 23 sq. ‘utinam modo nostra redirent in mores tempora priscos’

Ad graece scripta legenda typus graecus extrahe


GAI M. SEVER • MMDCCLX • MMDCCLXVII