Q. HORATIUS FLACCUS • OPERA ET COMMENTARII
CARM. ICARM. IICARM. IIICARM. IVCARM. SAEC.EP.SERM. ISERM. IIEPIST. IEPIST. IIA. P.

varia lectio et testimonia


opus et commentarii • varialectio et testimonia • prosodia et metra
1      caelo tonantem credidimus iovem
caelo tonantem credidimus iovem
 
celo
credimus
 
2      regnare: praesens divus habebitur
regnare: praesens divus habebitur
 
presens
divos
 
3       augustus adiectis britannis
 
brittannis
 
4       imperio gravibusque persis.  
   
5      milesne crassi coniuge barbara
milesne crassi coniuge barbara
 
crassis
in coniuge
 
6      turpis maritus vixit et hostium
 
ostium
 
7       pro curia inversique mores! –
 
inversisque
 
8       consenuit socerorum in armis,
 
arvis
 
   
9      sub rege medo marsus et apulus,
 
marsus
 
10      anciliorum et nominis et togae
 
anciliorum nominis
 
11       oblitus aeternaeque vestae,
oblitus aeternaeque vestae,
 
aeterneque
veste
 
12       incolumi iove et urbe roma?
 
incolomi
 
   
13      hoc caverat mens provida reguli  
14      dissentientis condicionibus
 
conditionibus
 
15       foedis et exemplo trahenti
foedis et exemplo trahenti
 
fedis
exempli trahentisexemplo trahentisexemplum trahentis
 
16       perniciem veniens in aevum,
perniciem veniens in aevum,
 
pernetiempernitiem
aevuumevum
 
   
17      si non periret inmiserabilis
si non periret inmiserabilis
 
perirentperires
immiserabilisvae miserabilis
 
18      captiva pubes: ‘signa ego punicis  
19       adfixa delubris et arma
 
affixa
 
20       militibus sine caede dixit
 
cede
 
   
21      derepta vidi, vidi ego civium
 
arreptadirepta
 
22      retorta tergo bracchia libero
 
brachia
 
23       portasque non clausas et arva
 
conclusasclusas
 
24       marte coli populata nostro.  
   
25      auro repensus scilicet acrior
 
redemptus
 
26      miles redibit: flagitio additis  
27       damnum. neque amissos colores
damnum. neque amissos colores
 
damnatumdampnumdannum
nec
 
28       lana refert medicata fuco
 
referat
 
   
29      nec vera virtus, cum semel excidit,
nec vera virtus, cum semel excidit,
 
semex
occidit
 
30      curat reponi deterioribus;  
31       si pugnat extricata densis
 
sic
 
32       cerva plagis, erit ille fortis,  
   
33      qui perfidis se credidit hostibus,
 
dedicit
 
34      et marte poenos proteret altero,
et marte poenos proteret altero,
 
penos
propter&proterit
 
35       qui lora restrictis lacertis  
36       sensit iners timuitque mortem.
sensit iners timuitque mortem.
 
inhers
mortem. ¦¦ hic – mortem ¦¦ hinc,
 
   
37      hic unde vitam sumeret inscius,
 
anxiusaptius
 
38      pacem duello miscuit: o pudor!
 
pacem et
 
39       o magna carthago probrosis
o magna carthago probrosis
 
cartago
probosis
 
40       altior italiae ruinis!
 
ruginis
 
   
41      fertur pudicae coniugis osculum
 
pudice
 
42      parvosque natos ut capitis minor  
43       ab se removisse et virilem  
44       torvus humi posuisse voltum,
torvus humi posuisse voltum,
 
torvos
vultum
 
   
45      donec labantis consilio patres
donec labantis consilio patres
 
labantes
patris
 
46      firmaret auctor numquam alias dato  
47       interque maerentis amicos
 
merentesmerentis
 
48       egregius properaret exul.  
   
49      atqui sciebat, quae sibi barbarus
 
et quis
 
50      tortor pararet: non aliter tamen  
51       dimovit obstantis propinquos
dimovit obstantis propinquos
 
obstantes
amicos
 
52       et populum reditus morantem,
 
redditus
 
   
53      quam si clientum longa negotia
quam si clientum longa negotia
 
clientium
negocia
 
54      diiudicata lite relinqueret
diiudicata lite relinqueret
 
disiudicata
relinquentrelinquerit
 
55       tendens venafranos in agros
 
venafrenosvenefranos
 
56       aut lacedaemonium tarentum.
 
lacedemoniumlacedomonium
 
   

TESTIMONIA


Ln. 10 sq. Cledonis 1989

Ln. 10. Servius ad Aen. VII 188

Ln. 10. cf Florus II 21, 3: ‘patriae, nominis, togae, fascium oblitus’ et Probus de nomine exc. p. 208 K ‘Lucretius [sic per errorem] metrum custodiens rationem regulae excessit, qui ait anciliorum, non ancillium’

Ln. 10. Charis. 62

Ln. 27 sq. ‘neque — fuco’ Acron volgatus et sch. codex Parisinis 7975 saec. XI ad serm I 2, 83

Ln. 29 sq. Servius ad Aen. II 376

Ln. 31 sq. ‘si — plagis’ Servius ad Aen. VI 27

Ln. 31. cf ‘muta quoque animalia cum fraude capiuntur, si aliquo modo se in fugam extricaverint, fiunt postmodo cautiora’ Lactantius inst. VI 24

Ad graece scripta legenda typus graecus extrahe


GAI M. SEVER • MMDCCLX • MMDCCLXVII